________________
आगम
[भाग-३६] “उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः )
अध्ययनं [८], मूलं [-1 / गाथा ||३|| नियुक्ति: [२५९...]
(४३)
कापिली
बृहद्वृत्तिः
याध्य.८
प्रत
सूत्रांक
||३||
उत्तराध्य- रिति साधुः, पाठान्तरतश्च 'दोषप्रदोषैः तत्र दोषैः-इहैव मनस्तापादिभिः प्रदोषैश्च-परत्र नरकगत्यादिभिरिति
सूत्रार्थः ॥ पुनर्यदसौ कृतवांस्तदाह
तो नाणदंसणसमग्गो हियनिस्सेसाए य सब्यजीवाणं । तेसिं विमोक्खणढाएँ भासइ मुणिवरो विगयमोहो ३ । ॥२९०॥
व्याख्या-'तो'त्ति ततोऽनन्तरं, भाषते मुनिवर इति सम्बन्धः, स च कीरग ?-ज्ञायतेऽनेन विशेषात्मना वस्त्यिति । ज्ञानं, दृश्यतेऽनेन सामान्यरूपेण वस्त्विति दर्शनं, ताभ्यां प्रस्तावात् केवलाभ्यां समग्रः-समन्वितः, यदिवा प्राकृत४त्वात्समग्रे-परिपूर्ण ज्ञानदर्शने यस्थासौ समग्रज्ञानदर्शनः, किमर्थमसौ भापत इत्याह-हियणिस्सेसाए' इति सूत्रत्वात्
हितः-पथ्यो भावाऽऽरोग्यहेतुत्वात् निःश्रेयसो-मोक्षः, हितश्चासौ निःश्रेयसश्च हितनिःश्रेयसस्तस्मै, यहा प्राकृतत्वादेव निश्शेष-समस्तं हितं-सम्यग्ज्ञानादि, तस्यैव तत्त्वतो हितत्वात् , ततो निश्शेषं च तद्धितं च निश्शेषहितं । तस्मै, कथं नाम निश्शेषहितावाप्तिः स्यादिति, चशब्दो भिन्नक्रमः, तेषामित्यत्र योज्यते, केषाम् ?-'सर्वजीवानाम् ' अशेषप्राणिनां तेषां' च पञ्चशतसङ्ख्यचौराणां विमोक्षणम्-अष्टविधकर्मणः पृथक्करणं तदेवार्थः-प्रयोजनं ६ विमोक्षणार्थस्तस्मै-तनिमित्तं, भापते इति वर्तमाननिर्देशः प्राग्वत् , यद्वा-'भवति स नामातीतः प्राप्तो यो नाम वर्तमानत्व'मितिवचनात् तस्यापि तदा वर्तमानतैवेति तत्कालत्वस्य विवक्षितत्वान्न दोपः, 'मुनिवरः' मुनिप्रधान, विगतो-विनष्टो मोहो यस्य यस्माद्वा स तारक । इह च विगतमोहवचनेन चारित्रमोहनीयाभावतो यथाख्यात
दीप अनुक्रम [२११]
SamEducatimotimatent
For
Pro
vपूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र[४३), मूलसूत्र[४] उत्तराध्ययनानि मूलं एवं शान्तिसूरिविरचिता वृत्ति:
~81~
