________________
आगम (४३)
[भाग-३६] “उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः )
अध्ययनं [१४], मूलं [-1 / गाथा ||१८|| नियुक्ति: [३७३...]
प्रत
सूत्रांक ||१८||
CCCCCCESCR
पृथिव्यपस्तेजोवायुरिति तत्त्वानि, एतेभ्यश्चैतन्यं, मद्यानेभ्यो मदशक्तिवत्", तथा 'नासइत्ति नश्यन्ति-अभ्रपटलवत्प्रलयमुपयान्ति 'णावचिट्टे'त्ति न पुनः अवतिष्ठन्ते-शरीरनाशे सति न क्षणमप्यवस्थितिभाजो भवन्ति, यहा शरीरे सत्यप्यमी सत्त्वा नश्यन्ति, नावतिष्ठन्ते, जलवुदुदवत् , उक्तं हि-"जलवुद्वदवजीवाः" अत्र च प्रत्यक्षतोऽनुपलम्भ एव प्रमाणं, न बसौ शरीरे शरीरव्यतिरिक्तो वा भवान्तरप्राप्ती प्रत्यक्षत उपलभ्यत इति नास्ति, शशविपाणवदिति भाव इति सूत्रार्थः ।। कुमारकावाहतुः
नो इंदियग्गिज्झु अमुत्तभावा, अमुत्तभावा चिय होइ निचो।
अज्झत्यहे निययऽस्स बंधो, संसारहेउं च वयंति बंधं ॥ १९ ॥ 'नो' इति प्रतिषेधे इन्द्रियैः-श्रोत्रादिभियः-संवेद्य इन्द्रियग्राह्यः, सत्त्व इति प्रक्रमः, असत्त्वादेवायमिन्द्रियामाह्य इत्याशङ्कयाह-'अमूर्तभावात्' इन्द्रियग्राबरूपाद्यभावात् , अयमाशयः-यदिन्द्रियग्राचं सन्नोपलभ्यते तदसदिति निश्चीयते, यथा प्रदेशविशेषे घटो, यत्तु तद्बाह्यमेव न भवति न तस्यानुपलम्भेऽप्यभावनिश्चयः, पिशाचादिवत्, तद्विषयानुपलम्भस्य संशयहेतुत्वात् , न च साधकबाधकप्रमाणाभावात् संशयविषयतैवास्त्विति वाच्यं, तत्साधकस्यानुमानस्य सद्भावात् , तथाहि-अस्त्यात्मा अहं पश्यामि जिनामीत्याद्यनुगतप्रत्ययान्यथानुपपत्तेः, आत्माभावे । हीन्द्रियाण्येव द्रष्ट्रणि स्युः, तेषु च परस्परं विभिन्नेष्यहं पश्यामि जिघ्रामीत्यादिरनुगतोऽहमितिप्रत्ययोऽनेकेष्विव
दीप अनुक्रम [४५९]
SMEDuratimintamarana
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र[४३), मूलसूत्र[४] उत्तराध्ययनानि मूलं एवं शान्तिसूरिविरचिता वृत्ति:
~304
