________________
आगम (३८/२)
“पंचकल्प" - छेदसूत्र-५/२ (भाष्य)
--------------- भाष्यं [०८५०] -------------------------- मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [३८/२], छेदसूत्र - [4/२] "पंचकल्प" संघदासगणिक्षमाश्रमण रचितं भाष्य
प्रत सूत्रांक [०८५०
दीप अनुक्रम [०८५०]
रजुमयी पोत्तमयी कंचलमयि तह व दंडकटगमधी। पंचविह चिलिमिणीजो वण्णिता एस पुर्व तु॥८५० ।। उड़बड़े स्यहरणं पासावासासु पाइलेहाणिया। वर उंबरे पिन्दिर नम्स आलंमम्मि चिंचिणिया ॥१॥ उभओ णहसंठाणा सचिनाचिनकारणा मसिणा। सचिनेगेण कुसे पासेणेगेण अचितं ॥२॥ कण्णाण सोहणं पुण कण्णाण मलेण संथिएणं तु। दुम्सेज जस्स कपणा नसणेजसोतु गिण्हेना ॥३॥ पचिरलदतो धेरो सित्यादीर्ण तु दंतलगा। लेवाइजरतिसारियसखडा गिव्ह सोहणयं ॥४॥ अवाणोमादी पिप्परलो बिकरणद्व कंदाणं । माणाहिगवस्थादी पगासमुह भाण करणद्वा॥५॥जुण्णाण संधणडा मई णखखवणं तु कंटा(ठाणं । उद्धरणढणहाण य छेदणहेतुं गहेय ॥६॥ उच्चारमत्तगादी अपणोपिय पविहायगारोतु। जोचाहिओ भणिओ उवगहा महाणस ॥ ७॥ सबोधि एस उवधायदोसपरिचजिओ घरेयहो। वीसतिधा उपधातो तस्स इमो होति णायबो ॥ २४॥८॥ उमाम उप्पायण एसणा य परिकम्मणा य परिहरणा अचियत्त (विइब)वतीयारे तहेव परियाणा विदिया ।..५आल०२५॥९॥ उग्गमम्मि यमण्णाति, पामि य पचाहणे। वेरिच्छयाहए पेच, नहा तेणाहति या..५८ाल०२६॥८६०॥ अण्णाणीवह , मालोहर अरक्खिए। कते य कारिसे वेष, बंधणे व पिराहणे ॥.:५९॥ ल०२७॥१॥ विवनकरणे चेच. एमेता। परिवनिओ। एने पत्नेय उवपातो, उपहिस्स पीसती॥.:.६०॥ल.२८॥२॥ उमामेणं तु अस्मुर्द, तहा उप्पावणेसणा। उवहिं उपहनं जाणे, वीच्छामि परिकमणे॥..६१शाल०२९ | ॥३॥ परिकम्मणे चउभंगों कारणे निहि वितिओं कारणे अपिही। निकारणम्मि य विही पाउस्य निकारणे अविही ॥७.३०॥४॥ गमगरवंडीवेलतिगलीलगमादी य होति अविही उ। निकारणम्मि तीय तु परिकमेयम्मि उपधातो ॥५॥ माणस विपरिकम्म निम्मोयनलेवसिवणादी या णिकारणमविहीए कुणमाणो होति उपपातो॥ल.३१॥६॥अम्भितरंतु चाहि बाहिं अभितरं करेमाणो। परिभोगविषजासे उपपातो होति गायव्यो । ००३२॥७॥णियगोवहिपरिभोगं समणुण्णाणं ण देति कजम्मि। जो मंडमचारीयनणेण उपहिस्स उचपातो ॥ ०३३॥८॥ पतियारे परिहारिय वत्वं पादं च जो गहेऊणं । पुण्णेचि तम्मि काले अणपुच्छ धरेंत उपपातो ॥ल.३४॥ ९॥ लोहय लोउत्तरियं परिपट्टिय जो तु गिण्डती उनही । उम्गमदासमुदं च उवाहत तं तु णायव ॥ १०३५॥८७०॥ अण्णगणमागतम्स तु जस्स उ उबहिस्स उम्गामी णजे । सोकर्ण परि जति उपायंते व णायम्मिान || ३६॥१॥ पामिश उवर्ग उभिडणं वेब होनि णाय। लोइय होउत्तरियं तु उवहतं तं वियाणाहि ॥ल०३७॥२॥ अण्ण यहते असते दिपणे साहुस्स अण्ण जदि बाहे। तं तु पवाह
पडोसा उवही तू उनहतं जाणे ॥९०३८ ॥३॥ सुणएण बाणारेण वजह रूवगमादि हरितुमानीतं । णरतेणाणीतं (दिजनमदिन) वा गेण्हतं उपहयं जाणे ॥३९॥४॥ अण्णाॐणोपहतो खलु कन्यादि अकप्पिएण जो महिओ। मालोहडो तु उपही ओलइओ जो तु बेहासेल.४०॥५॥ अणरक्सिजोत्ति सुग्ण उपही मोजूण जो उ गच्छेजा। भिक्खादीणड--
हाए सोविय उपहिस्स उपपातो ॥१०४१॥६॥ सयमेव करे उबही मिसेजादी सोऽपि उपहतो होति । कारेड व अण्णणं उपधातो सोऽपि बोबो ल०४२॥ ७॥ धनि भिणं 1 अविही भिण्णं व धरति सोऽपि उपधातो । सुचणं च दुवणं करेज मातं तु हीरेन।ल०४२॥८॥ दुरणं सुवर्ण विभूसहेतुं तु जो करेजाहि । उवहिउपधात एते अवा अण्णऽविमे होति ॥ १४॥९॥पंचाडप पण्णरसा सोला दस वेब होति ठाणागि। चत्तारि एकगानिबारस बीसं च ठाणाई॥..६२साल.४५॥८८०॥ दो खेने काले भाचे पुरिसे य होति पंचेव। एतेसिं पंचापि पावणा होति कायवाल०४६॥१॥ दो अणलं अचिरं अधुर्वचनहा अधारणिशं च। एतेसु पाउसुंपी गेण्हते भंग सोलातु ॥ ४७॥२॥ अहया महणाई लिने काले य अचितं जंतु।भाये जहा गिलाणो मुंजे अगिलाणों तह चेव ॥ ०४८॥३॥ पुग्मि असह तु जहा सहूवि परिजूंजने नहा उवहीं। रायादी पाइयो अहवा पुरिसो हवेजाहील.४९॥४॥ अहवा मारवमुच्छा अपिइनऽतिरित्त पाउसर्त च। पंचेते उपहिम्मी समणाणसया ण कायना ॥ल०५० ॥५॥ जोगमकातुमहागडे जो गेहति अप्प सपरिकम्मं वा। अहया अमग्मिकर्ण अयं गिण्हे सपरिकम्मं ॥७०५१॥६॥ अप्पडिलेहिय गारख मुच्छ विमासा य होति सत्तमए। अचियत्तेतमा मे कोई टिपतुत्ती (होति) अट्ठमए ॥ल०५२॥७॥ पण्णरसुग्गमदोसा अज्झोयरमीसजायमेगं तु। उच्चायणसोलसर्ग एसणदोसा य दसगं तु ॥ल. ५३॥८॥ संजोयणा पमाणे इंगाले व होनि घूमे य। चत्तारिएकमा खलु एते ते होति णायच्या ल०५४॥॥वारस ठाण इमे खलु वेदणमादी त हुँति उडाणा। आयंकादी छविय अधरण धरणा य उवधातील०५५॥८९०॥ वेयण बेयानये इरियडाए य संजमहाए। वह पाणवत्तियाए उ8 पुण धम्म (१०००)चिताए॥१॥ आर्यके उपसग्गे तितिक्खता भचेरगुत्तीसु । पाणिदया नवहेतुं सरीरवोच्डेयणवाएगा बीस पुण पुजुत्ता ने चेष य उम्गमाविणो होति। एते सो मिलिया णउतिं खलु होति उवधाता ॥3०५६॥३॥ आसीनं ठाणसतं जस्स विसोहीए होति उपलब। सो जाणती विसोहिं उपपाने बानि उबहिस्स ॥ ०५९॥४॥णउनि उपचाता खलु वत्तियमेत्तापि अणुवघाताचि । एए दोणिपि मिलिना आसीन होति ठाणसतं ॥ ल०५७॥५॥ एवं चिय आसीयं सयं १०८पाकल्पभाष्यं -
भूनि दीपरनसागर
~228~