________________
आगम (१८)
“जम्बूद्वीप-प्रज्ञप्ति” – उपांगसूत्र-७ (मूलं+वृत्तिः )
वक्षस्कार [२], --------------------------------------------------------- मूलं [१८] + गाथा: पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[१८]उपांगसूत्र-[७] "जम्बूद्वीपप्रज्ञप्ति" मूलं एवं शांतिचन्द्र विहिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [१८]
श्रीजम्बूद्वीपशान्तिचन्द्रीया पृत्तिः
+
गाथा:
कभवग्रहणं भवति, तानि च सप्तदश सातिरेकाणि उच्छासनिःश्वासकाल इति । अथ यादृशैरुच्छासद्वर्तमान र वक्षस्कारे स्यात् तथाऽऽह-दष्टय-पुष्टधातोरनवकल्पस्य-जरसाऽनभिभूतस्य निरुपक्लिष्टस्य-व्याधिना प्राक साम्पत वाऽनभिभू- समयादितस्य मनुष्यादेरेकः उच्छासेन युक्तो निःश्वासः उच्छासनिःश्वासो य इति गम्यते एष प्राण इत्युच्यते. धावहानिज- शापमहालरादिभिरस्वस्थस्य जन्तोरुमछासनिःश्वासस्त्वरितादिस्वरूपतया न स्वभावस्थो भवत्यतो दृष्टादिविशेषणग्रहणं, सप्तम प्राणाः सूत्रे च उत्वं क्लीवत्वं च प्राकृतत्वात् , उच्छासनिःश्वासा ये इति गम्यते स स्तोक इत्युच्यते, एवं सप्त स्तोका ये स लवः, लवानां सप्तसप्तत्या एषः-अधिकृतो यज्जिज्ञासया तव सम्पति प्रश्नावतार इत्यर्थः, मुहूर्त इत्याख्यातः, अथ सप्तसप्ततिलवमानतया सामान्येन निरूपितं मुहूर्तमेवोच्छाससङ्ख्यया विशेषतो निरूपयितुमाह-'तिण्णि' इत्यादि, अस्या भावार्थोऽयं-सक्षभिरुच्छासैः स्तोका, ते च लवे सप्त, ततो लवः सप्तभिर्गुणितो जाता एकोनपश्चाशत् , मुहूर्ते च सप्तसप्ततिलेवा इति सा एकोनपश्चाशगुणितेति जातं मुहूर्ते उच्छासाना मानं, अत्राप्युपलक्षणत्वादुच्छ्रासनिःश्वासानां समुदितानां मानं ज्ञेयं, सर्वैरनन्तज्ञानिभिरित्यनेन सर्वेषां जिनानामेकवाक्यताज्ञापनेन सदृशज्ञानित्वं सूचितं, न तु साम्मत्यदर्शनं कृतं, तस्य विश्वासमूलकत्वेन श्रद्धालु प्रत्यसम्भाव्यमानत्वात् , अथ यदर्थ मुहर्रादिप्रश्नस्तान
॥९ ॥ मानविशेषान् प्रज्ञापयन् द्विविधकालपरिमाणज्ञापनायोपक्रमते-'एएणं मुहुत्त इत्यादि, एतेन--अनन्तरोवितेन मुहर्चप्रमाणेन त्रिंशन्मुहर्ता अहोरात्रः पश्चदशाहोरात्राः पक्षः द्वौ पक्षौ मासः द्वौ मासौ ऋतुः त्रय ऋतवोऽयनं वे अयने संव
दीप अनुक्रम [२२-२६]
~192
