________________
પુણ્યથી અધર્મ અને અધમથી પાપ:
આના કારણે સમાજની જે શુદ્ધિ થવી જોઈએ તે થતી નથી. પરિણામે અધર્મથી આગળ વધીને પુણ્ય મેળવવા માટે પાપાચાર શરૂ થાય છે. લોકો ગમે તે રીતે પૈસો મેળવ-તેમાં પણ લૂંટફાટ, ચોરીને, વેશ્યાઓને, થાપણ પચાવી પાડવાન, વ્યાજ વધારવાનો વગેરે ધંધાથી પાપની રીતે પસે મેળવવા પાછળ મથે છે, પરિણામે દાનપુણ્ય એક શુભ આશાય રૂપે રહેતું નથી પણ ગમે તે ભોગે પેસે મેળવી નામના મેળવું, એવી પાપ-ભાવના શરૂ થાય છે.
એટલે જ જૈનસત્રમાં મહારંભ અને મહાપરિગ્રહને નરકનાં દ્વાર ગયાં છે. એવી ભૂલને સમાજ ચલાવતો જાય છે તેથી સમાજશુદ્ધિ થતી નથી. આવી જામતી જતી અશુદ્ધિને તપ-ત્યાગ પણ શુદ્ધ કરી શકતાં નથી. આમ ધર્મપુણ્યાશ્રિત થાય છે ત્યારે ભયંકર ધમ–મૂહતા ફેલાય છે અને તેને દૂર કર્યા સિવાય સ્વસ્થ ધાર્મિક સમાજની કલ્પના અધૂરી જ ગણાશે. પુણ્ય ત્યાજ્ય છે? :
એથી એક પ્રશ્ન ઉત્પન્ન થાય છે કે શું પુણ્ય ત્યાજ્ય છે? પુણય એકાંત ત્યાજ્ય નથી. તે એક શુભ આશયે થયેલું કર્તવ્ય છે, એટલે તેની જાહેરાત ન કરવી જોઈએ. કુટુંબમાં માતા બધું કાર્ય કરે છે, હલકામાં હલકું કાર્ય કરે છે પણ તેની જાહેરાત નથી કરતી. એવી જ રીતે દાન માટે પણ કહ્યું છે કે “ન રવા પરિવર્તિત 'દાન આપ્યા પછી કઈને કહેતા ન ફરવું. એટલા માટે જ ગુપ્તદાનને મહિમા વધારે છે.
પુય ધર્મને પ્રાપ્ત કરવાનું એક સાધન છે એટલે તેને સાધન તરીકે જ ઉપયોગ કરવો જોઈએ. પુષ્યવાળાનાં મનમાં ઊડે–ઊઠે બદલાની-કર્તવ્ય કર્યાની ભાવના હોય છે ત્યારે ધર્મવાળાના મનમાં એમ થતું નથી. તદ્દન નિષ્કામ કર્મયોગ સધાતો નથી એટલે પુણ્યને આધાર લેવું પડે છે. પુણ્ય એ રીતે નીતિ–ન્યાયની ભૂમિકા છે, ત્યારે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
