________________
ધર્મ મૂઢતા ,
* ધમને પાયે ભય અને લોભ ઉપર મંડાય ત્યારે ધર્મ – મૂઢતા શરૂ થાય છે. ધર્મના નામે ચાલતા અંધ વિશ્વાસ ઉપર આપણે અગાઉ વિચારી ગયા છીએ. ઇશ્વરમૂઢતા, ગુરુમૂઢતા, દેવમૂઢતા કે શાસ્ત્રમૂઢતાને સંબંધ મોટા ભાગે ધર્મસૂઢતા સાથે હેય છે. આવી મૂઢતાનાં ઘણું માઠાં પરિણામે પણ આવ્યાં છે. જગતના ઈતિહાસમાં ધર્મના નામે અનેક માણસો ઉપર શારીરિક અને બૌદ્ધિક જુલમ ગુજારવામાં આવ્યા છે. આ અંગે ઊંડે વિચાર કરીએ. - ધર્મમૂઢતાના મુખ્ય બે પાયાઓ છે: (૧) ભય (૨) લાભ.. તેમના પણ ત્રણ ત્રણ પાસાંઓ છે. તેને વિસ્તારપૂર્વક જોઈ જઈએ ! – ભય દેખાડી ધર્માતર :
આના ઘણા દાખલા આપણને ઇતિહાસમાં મળી આવશે. ધર્મગુરુઓએ રાજાઓને ધર્મઝની બનાવી, બીજાને પરાણે કે શસ્ત્રના જેરે પિતાના ધર્મમાં લીધા છે. ઘણા લોકોએ પ્રાણ જવાના ડરે ધર્માતર
હિંદમાં મોગલ સામ્રાજ્ય અને તેની પહેલાંના મુસ્લિમ શાસકોના સમયમાં લાખો હિંદુઓને વટલાવી નાખવામાં આવ્યા. તેના વિરોધરૂપે શીખ–ધમ ઊભે થયે. તેમાં પણ ધર્મ પ્રત્યે ઝનૂન કે ધૃણું આવ્યા તે ઇસ્લામ ધર્મી લોકોની પ્રતિક્રિયા રૂપે જ આવ્યા. આમ ભયથી જ્યાં ધર્માતર થાય છે, ત્યાં ઝનૂન પેદા થાય છે, તેમજ એ પણ એ જ ભય દેખાડી બીજાને પણ વટલાવે છે, તે કરવા માટે દૂર કર્મો કરવા પણ પ્રેરાય છે. અહીં સાચું ધર્મ તત્વ હાથમાં આવતું નથી પણ કેવળ ખાખું જ હાથમાં આવે છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
