________________
.
e
રાસબિહારીજીના ચરણમાં પ્રાર્થના કરવી કે મારી આ બદી છૂટી જાય. હું ટિકીટ કઢાવી ત્યાં પહોંચ્યો અને મેં રડતે હૃદયે ભગવાનને પ્રાર્થના કરી કે મારી લાજ બચાવો ! મન જરા મક્કમ કર્યું અને ત્યારથી હું બીડી-સિગરેટને અડધો નથી.” . ચાર-પાંચ દિવસ બાદ હું વૃંદાવનથી પાછો દિલ્હી આવ્યો અને તાબડતોબ પેલા વિદ્યાર્થીને ઘેર બોલાવી મેં એકાંતમાં પૂછ્યું : “ બેટા ! તું સિગરેટ પીએ છે!”
એક પળ માટે થોભી તેણે પશ્ચાતાપના સ્વરોમાં કહ્યું : “જી, હું પોતે હતો; પણ પાંચ દિવસથી મેં એને છોડી દીધી છે.”
મને આશ્ચર્ય થયું કે જે દિવસે મેં સિગરેટ છોડી હતી તે જ દિવસે એણે પણ છોડી હતી; જાણે કે મારા અંતરનો પડધે તેનામાં ન પડ્યો હોય ! આ પ્રસંગથી મારામાં પૂરે આત્મવિશ્વાસ બેઠે કે “પિતાને ઘડવું એ જ બીજાના ઘડતરની ચાવી છે.”
આજે આવા શિક્ષકોને વીણીવીણીને તારવવા પડશે. ત્યારે જ વિધા-ગુરુની જૂની પ્રણાલી ભારતમાં ફરી ચાલુ થશે. પ્રાચીનકાળમાં ગુર છાત્રનું એકાંતે હિત વિચારતા. તેના વાલી મા-બાપની પરવાહ નહોતા કરતા. આ અંગે એક જૂનો દાખલે છે –
એક રાજકુમાર એક ગુરુકુળમાં ભણતો હતો. થોડા દિવસમાં તેને રાજગાદી મળવાની છે એ વાતની તેના વિદ્યાગુરુને ખબર પડી. તેનું શિક્ષણ અધુરું હતું તે કેમ કરીને પણ શું કરવું, એ વાતની ગુરુજીના મનમાં ગડમથલ ચાલતી હતી. રાજનીતિ અને દંડશકિત જેવા બન્ને વિષ બાકી હતા. એક દિવસ બાકી રહ્યો એટલે ગુરુએ તેને બોલાવીને કહ્યું: “વત્સ ! તું આવતી કાલે રાજા થવાને છે. માટે મારે તને એક મહત્વની શિક્ષા આપવાની છે.”
રાજકુમારે કહ્યું: “આપ મારા હિત માટે જ મને શીખવશે. હું તૈયાર છું.”
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
