________________
૩૫
आ-समंतात झा-ज्ञायते परस्य शिष्यस्य वा हितं यस्यांसाडशा જેમાં બીજાનું-શિષ્યનું સર્વાગી હિત વિચારાય તે આજ્ઞા છે.
ગુરુ-આજ્ઞા કેવી રીતે લેવી જોઈએ તેને એક જૈનશાસ્ત્રીય દાખલો મેઘકુમારમુનિ અંગેને છે. તે રાજકુમાર હતો અને ભગવાન મહાવીર પાસે દીક્ષા લે છે. જે દિવસે દીક્ષા લીધી તે દિવસે તેમનું સુવાનું ઠેકાણું સહુથી છેલ્લે આવે છે. રાત્રે અન્ય મુનિઓ લઘુશંકાનિવારણ તેમજ અનિવાર્ય – કાર્યવશ બહાર જતી વખતે તેમને અડકીને જતા. કોઈના પગની ઠોકર પણ વાગતી અને મેઘકુમાર મુનિને જરાપણ નીંદર ન આવી. અંતે તે આવા અપમાનથી કંટાળી ગયા અને નક્કી કર્યું કે સવારે પ્રભુ મહાવીરને વેશ-ઉપકરણ સેંપી હું ઘેર જતો રહું, એ જ શ્રેયકર છે.
સવારે ભગવાન મહાવીર પાસે વંદના કરવા આવ્યા ત્યારે તેમના ચહેરા ઉપર ઉદ્વિગ્નતા જોઇને મહાવીર કળી ગયા કે કંઈક વિચળતા આવી છે. પૂછયું તે મેઘકુમાર મુનિએ મનમાં જે વાત ઊઠી હતી તે કંઈ પણ છુપાવ્યા વગર કહી દીધી. ભ. મહાવીરે તેમને જદી જુદી રીતે સમજાવ્યા અને અંતે કહ્યું: “આ તે તામારા હિત અને વિકાસ માટે મેં મારા અંતરની વાત કરી છે, પણ હવે “કાસુ– તમને સુખ ઉપજે તેમ કરો !”
આમાં આજ્ઞા હતી તે પરાણે લદાયેલી ન હતી; દબાણપૂર્વકની ન હતી; પણ સમજણપૂર્વક હતી એટલે મેઘકુમાર મુનિને તેનું દબાણ ન લાગ્યું. ચિત્તમાં ભ. મહાવીર જેવા પરમ હિતકારી ગુરની વાત સોંસરી ઊતરી ગઈ અને તે સંયમમાં સુસ્થિર થઈ ગયા.
ગુરુ આજ્ઞા અને જાગૃતિ: આવું છે ગુરુ-આજ્ઞાનું રહસ્ય. જ્યાં સમજણ કે પ્રેમથી દરેક વસ્તુનો નિકાલ આણી શકાય છે. આ અંગે અનેએ સતત જાગૃતિ કેળવવાની હોય છે. જો ગુરુ કે શિષ્ય બને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
