________________
કે પંથની ઓળખાણ છે પણ તેના આધારે કોઈ ગુરુ કે સાધુ માનવા એ મોટો ભ્રમ છે. - બાહ્ય વેગ, ચિહ્નો અંગે ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં કેશી-ગૌતમ સંવાદમાં એક પ્રશ્ન કેશી મુનિએ ગૌતમસ્વામીને પૂછે છે કે; ધ્યેય એક છતાં લિંગ કે બાહ્ય ચિહ્નમાં ફેર કેમ છે?
ગૌતમસ્વામી કહે છે – लोगे लिंग प्य ओयर्ण
–વે તે લોકોને પ્રતીતિ કરાવવા માટે છે. એ સિવાય એનું કોઈ પ્રયોજન નથી. વેશ ભિન્ન હોવા છતાં આપણે એક જ પથના પયિક છીએ.
ઘણીવાર વેશધારણ કરીને ઘણા લોકો સાધુતાને ન શોભે તેવું કામ કરતા હોય છે. ત્યારે તેમને માનનારા આંધળાપણે તેમને માને છે અને ઘણુ અન્ય વેશવાળાઓ સાધુતાને ધારણ કરવા છતાં તેને સાધુ માનતા નથી; એ નરી અંધશ્રદ્ધા છે.
વેશની જેમ પદ-આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, પ્રમુખ, મંત્રી, પ્રવર્તક, પિપ, ખલીફા, મંડળેશ્વર, ભટ્ટારક, શ્રીપૂજ વગેરે પણ ગુરુતાની નિશાની નથી. પદ તે સંસ્થાની વ્યવસ્થા માટે હોય છે; પણ સાધક કઈ પદને લીધે બનતું નથી; તે તે સાધનાથી થાય છે.
એજ રીતે વ્યર્ય ક્રિયાકાંડ પણ ગુરુતાની નિશાની નથી. કોઈ ઘર કષ્ટ સહીને નગ્ન રહે, બાહ્ય તપસ્યા કરે, માથાના વાળને લેચ કરે. અમૂક રીતે પ્રતિક્રમણ-પ્રાર્થના કે નમાજ કરે પણ તેને ગુરુ માનવામાં આવતું નથી. આવા લોકો પ્રાયઃ સાંપ્રદાયિકતા ફેલાવતા હોય છે. પરિણામે માનવ-માનવ વચ્ચે ભેદભાવ ઉત્પન્ન થાય છે અને નેનાં માઠાં પરિણામ આવે છે. ઘણીવાર સાંપ્રદાયિક હેતુ માટે આ લોકો તપ, ત્યાગ વગેરે પણ કરે છે પણ, તે બોલતપ કહેવાય છે. જ્યાં સુધી તેમાં સમાજ શુદ્ધિનો આગ્રહ ન હોય ત્યાં સુધી તે -મૂઢતામાંજ ગણાશે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
