________________
૧૬૦
પિતાના કાર્યોમાં અભિરત રહેલ માણસોને સિદ્ધિ મળે છે તેને અલગ જઈને કાર્ય છેડીને, જવાબદારીથી ભાગીને કઈ નિષ્કર્મણ્ય ગસાધના કરવાની નથી.
ભગવાન મહાવીરે અને જૈનાચાર્યોએ આજ સહજયોગ સાધ્યો હતા. મહાત્મા ગાંધીએ સંન્યાસાગ અને અનાસક્ત કર્મયોગ સાધ્યો હતું. તેને અનાશક્તિગનું તેમણે નામ આપ્યું હતું. સ્વામી વિવેકાનંદે અને અરવિંદે રાજગ સાધ્યો હતો. રમણ મહર્ષિ અને રામકૃષ્ણ પરમહંસે સેવાગ સાધ્યો હતો. આ બધાયે ધૂળયાગ સાધનામાં પિતાની યોગશક્તિ રૂંધવી ન હતી. તે માટે સ્પષ્ટ આદેશ પણ આપે છે -
સંતે વી િજ ગિરિવું.” છતી વીર્ય-શક્તિને રૂંધવી; વેડફવી કે અયોગ્ય અથવા અકર્મય રહીને રેકવી; એ યોગ્ય નથી. આમ પણ અરવિંદ વગેરેએ કરેલી યેગસાધના આજના યુગને અનુરૂપ નથી.
આજે સંગઠનને યુગ છે. એટલે યોગશાસ્ત્રમાં બતાવેલ સમ્યફજ્ઞાન, દર્શનચારિત્રની સામુદાયિકરૂપે સાધના કરી વિશ્વના પ્રાણીમાત્રમાં સમત્વ, મૈત્રી અને અભેદ સાધવો એ જ ખરો યોગ છે.
વિશ્વગ : વ્યકિતને સમષ્ટિ સાથે અભેદ સાધવ કે અધ્યાત્મની ભાષામાં પિતાના આત્માને વિશ્વના આત્મા સાથે અભિન્નતા સાધવી એ જ વિશ્વ યોગ છે. એમાં પતંજલિમાંથી ગાંધીજી સુધીના બધા વેગોને સમાવેશ થઈ જાય છે. ચિત્તવૃત્તિ નિરોધ, સમત્વ, કર્મકૌશલ કે અનાશકિત યોગ વ્યકિતગત નહીં પણ સમષ્ટિને સ્પર્શતાં હોય તો તે સર્વોપરિ અને સમાજવ્યાપી બની શકે.
ભગવાન મહાવીર સ્વામીએ વ્યકતથી માંડીને સમષ્ટિ સુધી આ વિશ્વગ સાધ્યો હતો. દીક્ષા બાદ અનાર્યભૂમિના લેકે સાથે અનુબંધ જે હતો, સાપ જેવા ઝેરી પ્રાણી સાથે પણ અનુબંધ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
