________________
[૧૧]
ચોગ સાધનાનું તત્ત્વ ઈશ્વરનો સાક્ષાત્કાર માટે ઘણું સાધનમાં એગ સાધના પણ એક છે એમ મનાય છે. પણ યોગ સાધના કોને કહેવી ? તે સમજ્યા વગર સાધકે તે તરફ વળવું એ કંઈક અંશે ખતરા તરફ જવું થશે.
યોગ સાધના અંગે નીચેના વિચારે આજે પ્રચલિત છે :(૧) શાંતિ માટે એકાંતમાં જઇને યોગ સાધવો જોઈએ.
(૨) શરીર ધર્મનું સાધન હોઈને તેને સ્વસ્થ રાખવા માટે નેતિ, ધતિ, આસન, પ્રાણાયામ વગેરે માટે યોગની ધૂળ સાધના કરવી જોઈએ.
(૩) સિદ્ધિઓ મેળવવા માટે યોગ સાધના કરવી જોઈએ. (૪) ચમત્કાર બતાવવા માટે પેગ સાધના કરવી જોઈએ.
(૫) લોકોને આકર્ષવા અને કામ-દામ-નામ કમાવવા યુગ સાધના કરવી જોઈએ.
(૬) ઈશ્વર કે આત્માના સાક્ષાત્કાર માટે યોગસાધના કરવી જોઈએ.
આ બધા મુદ્દાઓને જરાક વિસ્તારથી છણીએ. (૧) શાંતિ માટે એકાંતમાં વેગ સાધના :
આવી યોગ સાધના મોટા ભાગે ઘર અને સંસારથી કંટાળેલા, ઘરથી અસંતુષ્ટ, સમાજના સંઘર્ષો જોઈને ભાગનાર, બિનજવાબદાર સાધકે કે સંન્યાસીઓ વડે થાય છે. પણ ખરી રીતે તે તેમને જંગલમાં શાંતિ મળે છે કે કેમ તે એક પ્રશ્ન છે? સંઘર્ષથી દૂર ભાગનારને જંગલમાં કે એકાંતમાં ચિત્ત-એકાગ્રતા મળતી નથી અને ત્યાં જઈને પણ કામ-ક્રોધ-લોભ વગેરે વિષયો ધમાલ મચાવે છે. જેઓ આત્મકલ્યાણના બહાના હેઠળ સમાજ કલ્યાણની જવાબદારીથી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
