________________
१४०
" सिद्धां जैसो जीव है जीव सोई सिद्ध होय, कर्म मैलका आंतरा बूझे विरला कोय !" એ જ વાત યોગદનમાં કહી છે કે –
કલેશકર્મ – વિપાકાશ પરાકૃષ્ટઃ પુરૂષવિશેષઃ ઈશ્વર :”
કલેશ, કર્મ, વિપાક (ફળ) અને આશય (વાસના)થી તદન અછૂતો પુરુષ, એ જ ઈશ્વર છે. એ ઈશ્વર જન્મમરણ કરતો નથી ત્યારે તેને સંસારમાં પાછા આવવાની જરૂર રહેતી નથી; સૃષ્ટિના કર્તવથી એ તદ્દન અસ્કૃષ્ટ રહે છે. જૈનદર્શન તેમના માટે કહે છે “અપુણરાવિત્તિ સિદ્ધિગઈ નામધેયે કાણું સંપત્તાણું” (એટલે જ્યાં જઈને પાછા વળવાનું (જન્મ લેવાનું) ન હોય, એવી સિદ્ધિગતિ નામકસ્થાનને પામેલા) ગીતામાં પણ કહ્યું છે –
यं प्राप्य न निवर्तन्ते तद्धाम परमं मम
– જઈને પાછું આવવું પડતું નથી તે ધામ મારું છે. તે પ્રમાણે સિહ ઈશ્વરની વ્યાખ્યામાં કહ્યું છે મામુલ્ય પુનર્જન્મ દુલાય મરાવતું નાનુતુનિત મહામાન સિદ્ધિ પરમાં જતા” “મને પ્રાપ્ત કરીને દુઃખના ધામ અને વિનાશી પુનર્જન્મ ને પરમસિદ્ધિને પ્રાપ્ત મહાત્માઓ મેળવતા નથીઃ
न कर्तत्वं न कर्माणि लोकस्य सृजति प्रभुः।। न कर्मफलसंयोगं स्वभावस्तु प्रवर्तते ।
–ઈશ્વર જગતને કત નથી કે જગતના કર્મોને અને કર્મફળને અષ્ટા પણ નથી. વસ્તુસ્વભાવથી આ જગત ચાલ્યા કરે છે.
ઈશ્વરકત્વવાદ અંગે શંકાઓ : ઈશ્વરને કર્તા-હર્તા-ધર્તા માનવા જતાં અનેક દેષાપત્તિઓ ઈશ્વર ઉપર આવવાને સંભવ છે. તે અંગે ઘણું શંકાઓ જાગે છે. જે ઈશ્વર કર્યા છે તે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
