________________
૧૩૦
એક પ્રખ્યાત મુસલમાનને પૂછવામાં આવ્યું: “ગાંધીજીને તમે કેવા માણસ માને છે ?”
તેમણે કહ્યું: “બહુ ભલા માણસ છે, નેક છે, દેશનેતા છે !” “ઈસ્લામની દષ્ટિએ કેવા છે?” તેમણે કહ્યું: “સહુથી હલકામાં હલકા માણસ !”
આ છે ધર્મઝનૂન અને સંકુચિતતાના કારણે પેદા થતું અસ્પષ્ટદર્શન, જેમાં ઉપરની વાતને પકડી રાખવામાં આવે છે. બધા ઈન્સાને અલ્લાહના બંદા છે–ફરજંદ છે તે ગાંધીજી પણ અલાહના બંદા છે અને બધા નેક માણસ ઈસ્લામની પાસે છે તે ગાંધીજી પણ હોવા જોઈએ છતાં તેમને માન્યતા આપી શકાતી નથી. એવી જ રીતે અસ્પૃશ્યતા–નિવારણ, હરિજનસેવા વગેરેના ગાંધીજીના કાર્યક્રમથી કદર સનાતની પંડિતેએ તેમને “ધર્મનાશક” શબ્દથી નવાજ્યા હતા,
આજે લોકો પોતાને સુધારક, વિચારક કે તર્કપ્રધાન કહેવડાવવું વધારે પસંદ કરે છે; તે અર્થમાં તેમને “નાસ્તિક” કહેવડાવવું પણ ગમે છે. આજે આસ્તિકો કે સમ્યકષ્ટિએ એટલે જના પુરાણપથી કે બુવા લોકો જેઓ એક જ દષ્ટિએ વિચાર કરે છે તેથી આજના યુવકો તે ધર્મ કે ધાર્મિક લેકો પાસે જવા ઇચ્છતા નથી. વળી આવા ધામિકોના જીવનમાં ન્યાય નીતિ જેવું ઓછું હોવાથી ધર્મ ઉપરથી યુવકની શ્રધ્ધા ઓસરતી જાય છે. તેથી તેઓ પણ અમૂલ્ય એવા જ્ઞાનના વારસાથી વંચિત બને છે. | . દર્શન-વિશુદ્ધિના પેટાળામાં આ બન્ને શબ્દોને લેવાનું કારણ એ છે કે આજે કહેવાતા આસ્તિકો પાસે પણ જેને સ્પષ્ટ દર્શન કહી શકાય તે નથી; તેમજ કહેવાતા નરિતક-આસ્તિકે પૈકી જેમની પાસે સત્યશન છે તેમને ન માનવાને હઠાગ્રહ સેવીને જે સ્પષ્ટ દર્શન થઈ શકે તેને પણ ધકેલતા જાય છે.
જેઓ ધર્મ ક્રિયાઓ કરે છે પણ જેમનાં જીવનમાં ધર્મયુકત વહેવાર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
