________________
૨૪૭
છે. આપણે કરીએ છીએ; સાધુ કરે છે અને સહૃદયી કાર્યાંકા પણુ કરતા હાય છે. પણુ, જ્યાં ધર્મની વાત કરવાની આવે ત્યાં ધર્મગ્રંથ દ્વારા જીવન વહેવારની સાથે ધન મેળ બેસાડતા નથી. ધર્મના પુટ દરેક ક્ષેત્રમાં આપવા પડશે.
ગીતા, રામાયણુ વ.માં શું કહ્યું છે તેના અવતરણા આપીને લેાકાને ધર્મની દૃષ્ટિએ રાજકારણ, અર્થકારણ કે સમાજકારણની વાત ગળે ઉતારવી પડશે. નહીં તે ધર્મની શુષ્ક વાતાથી લેાકેા ગામડામાં વિશેષ રૂપે, કાંતા રાજકીય નેતા ગણુશે અથવા સરકારી નાકર સમજશે, અને લેાકા સાથે હૃદયના મેળ નહીં થાય તેમજ અતડા પડી. જવાશે. મહાત્મા ગાંધીજીના વિચાર। સાથે રામાયણના તાળા નહીં મેળવા તા લેાકેા ગાંધીજીને રાજકારણી પુરૂષ તરીકે લેખશે. તેમણે જે મા બતાવ્યેા છે તેની સાથે અનુસધાનમાં ધર્મતત્ત્વ જોડવુ પડશે; નહીંતર લેા એ મા અંગે કાંતે શકા કરશે; કાં જોખમભર્યાં ગણીને છોડી દેશે. ભારતના સારા નશીબે અહીંની સ ંસ્કૃતિમાં જીવનની દરેક બાબતોને ધાર્મિ ક ટ યુગયુગથી ઋષિમુનિઓએ આપ્યા છે. એટલે ભારતમાં ધર્મ ષ્ટિએ સમાશુદ્ધિ, અર્થકારણ કે રાજકારણની વાત કરે તે લેાકાને તરત એ વાત ગળે ઉતરશે. આપણે ત્યાં પ્રારંભથી ધર્મની સાથે બધા અંગેાને સાંકળવામાં આવ્યા છે. રાજ્યને પણ ધર્મના સાથે સમાજનું એક અંગ ગણવામાં આવ્યુ છે. એવીજ રીતે અર્થ તેમજ બીજા અંગાને પણ રાખવામાં આવ્યા છે. એટલેજ ધર્મગ્રંથેામાં રાજકારણું, સમાજકારણ, અર્થકારણ વ.ની વાતા ધમ દૃષ્ટિએ જોવા મળે છે.
દા. ત. જૂના જમાનામાં મંદિરના ચેરા ઉપર ભજનકીર્તન થતાં હતાં. તે વખતે આખા ગામના લેાકેા ભેગા થઈ જતા. પછી એ નિમિત્ત, વાતે કથાઓના બહાને રાજા—પ્રા, કુટુંબ તેમજ વ્યક્તિના કતવ્યની વાતા લેાકેાના હૃદયમાં સીધી ઊતરી જતી. આજે જો કે ભજન-કીના થાય છે. પણ તેમાં સહુ ગા—નાચીને રહી જાય છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
