________________
૨૪૬
અને નીતિની પ્રેરણા આપવાનું કામ કરતા આવ્યા છે. પણ વચગાળાના સમયમાં લોભ અને વિલાસમાં પડી તેઓ પિતાનું કાર્ય તેમજ જવાબદારી ભૂલી ગયા અને સાથે પોતાના ગુણોને પણ. એ એક રીતે લેકસેવકની સંસ્થા હતી.
મહાત્મા ગાંધીજીએ એ લોકસેવક સંસ્થાને નવારૂપે સજીવ કરી એનું ઘડતર અને વિકાસ કર્યો. તેને રચનાત્મક કાર્યકરો કે જનસેવકો રૂપે ઓળખવામાં આવે છે. એવી જ રીતે ભૂદાન-સર્વોદયના કાર્યક્રમને પાર પાડવા નવા કાર્યકરો પણ આવ્યા છે. એમાં ઘણાખરા કાર્યકરો બુદ્ધિશાળી પણ છે. પરંતુ બુદ્ધિની સાથે જે પાયામાં ધર્મશ્રદ્ધા ન હોય તે કયાંક ને ક્યાંક અણીના સમયે ખચકાઈ જવાના. ધર્મશ્રદ્ધા એટલે રૂઢિની દ્રષ્ટિએ નહીં, પણ સત્ય, અહિંસા સદાચાર વગેરે ત, જ્ઞાન અને સધિત ક્રિયાઓની દષ્ટિએ પણ ધર્મનો પાયો તે હેજ જોઈએ.
સંવત્ ૨૦૦૩ માં સાણંદમાં ભાલનળકાંઠાના મુખ્ય રચનાત્મક કાર્યકર ભાઈબહેનોને એક વર્ગ રખાયો હતો. ત્યાં મુખ્યપણે રામાયણું અને ગીતા એ બને ભારતીય વ્યાપક ધર્મગ્રંથ વિષે છણાવટ થતી હતી. વર્ગના ભાઈ બહેનો આગળ ગામડાં, નગર, દેશ અને દુનિયાના ઊભા થતા પ્રશ્નો મૂકવામાં આવતા અને તેને ઉકેલ ગીતા, રામાયણ બન્નેમાંથી શોધવાનો પ્રયત્ન કરાવાતે. અને એટલાજ આશ્ચર્ય અને આનંદ વચ્ચે ઘણી સમસ્યાઓનું નિરાકરણ આ બે ગ્રંથોમાંથી મળી આવતું. મહાત્મા ગાંધીજીને જ્યારે જ્યારે કોઈ પ્રશ્ન મુઝવતા ત્યારે તેઓ કહેતા કે “હું એકાંતમાં જઈ ગીતા માતાના ખોળામાં મને મુંઝવતા પ્રશ્નોને નિકાલ શેધી લઉ છું. મતલબ એ કે ગીતા અને રામાયણ એ બે ધર્મગ્રંથો એવા છે કે બેમાં દેશ અને દુનિયાના, રાજકીય, આર્થિક, સામાજિક, ધાર્મિક, આધ્યાત્મિક, સાંસ્કૃતિક વ. દરેક ક્ષેત્રોના પ્રશ્નોને મોટા ભાગે ઉકેલ મળી આવે છે.
એવી જ રીતે ક્રાંતિપ્રિય સાધુ વર્ગો તેમજ રચનાત્મક કાર્યકરોએ બધાય ક્ષેત્રના પ્રશ્નોને ધર્મદષ્ટિએ ઉકેલવા પડશે. તે માટે પ્રાર્થના અને ધર્મમય જીવનને પાય તે મજબૂત કરવો જ પડશે. પ્રાર્થના ઘણા કરે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
