________________
૨૩૨
એટલે આજના યુગમાં પણ નવા બ્રાહ્મણ-લોકસેવકોનો અનુબંધ સાધુસંસ્થા સાથે કેવી રીતે થાય તે જોવાનું છે. બ્રાહ્મણની નવી વ્યાખ્યા તે આજથી ૨૫૦૦ વર્ષ ઉપર ભગવાન મહાવીરે તેમજ ભગવાન બુદ્ધ વિસ્તારથી કરી નાખી છે. ગાંધીજીએ એવા જ અર્થમાં લોકસેવકોને નવા બ્રાહ્મણ રૂપે કહીને તેમના માટે ૧૧ વ્રતો અને ૧૮ કાર્યક્રમો મૂક્યા હતા. વિશ્વ વાત્સલ્યમાં એને માટે બાર વ્રત મૂકવામાં આવ્યા છે અને આઠ આવશ્યક ગુણો રજુ કરવામાં આવ્યા છે. ગાંધીજીએ જે નવા બ્રાહ્મણને ફાલ આપે તેમાં વિનોબાજી, કાલેલકર, ઢેબરભાઈ, દાદા ધર્માધિકારી, ૫. જવાહરલાલ નેહરૂ વગેરે છે. એમાં કેટલાક સત્ત્વગુણપ્રધાન છે તો કેટલાક રજોગુણપ્રધાન છે. એવી જ રીતે એમણે સત્યાગ્રહીઓ રૂપે નવા ક્ષત્રિયે પણ કોંગ્રેસ દ્વારા તૈયાર કર્યા હતા. સાધુસંસ્થા અને સેવકને અનુબંધ :
હવે સાધુઓ અને સેવકો એ બન્નેને મેળ બેસાડવાને છે. આજે રચનાત્મક કાર્યકરો ( નવા બ્રાહ્મણો ) શ્રમણ-સન્યાસીઓથી અળગા જ ભાગે છે. તેઓ તેનાં ઘણા કારણે પણ આપે છે. તેમાંના થોડાંક આ પ્રમાણે છે –(૧) સાધુઓ નિષ્ક્રિય છે (૨) અને સંકુચિત વૃત્તિના છે.
સાધુઓ નિષ્ક્રિય છે એમ કહેનારાઓ ગાંધીજીને રેંટિયો આગળ મૂકીને જણાવે છે કે ગાંધીજી રેંટિયો કાંતતા અને મહાત્મા કહેવડાવતા. હવેના મહાત્માએ એ ક્યાં કરે છે. રેટિયા પાછળ એ ભાવના છે કે દરેકે પિતાના ઉત્પાદનને શ્રમ કરવો જોઈએ. હવેના સાધુઓ ઉપદેશ કે પાદવિહાર સિવાય આવો કયો શ્રમ કરે છે ? ( આની વિસ્મૃત ચર્ચા સાધુસંસ્થાની ઉપયોગિતા નામના પુસ્તકમાં પ્રગટ થશે એટલે અહીં નથી અપાઈ. )
બીજે જે મુદ્દો એ કાર્યકરો મૂકે છે તે એક સાધુઓ બહુ જ સંકુચિત દષ્ટિના છે. એમને દેશ અને દુનિયાને કાંઈપણ ખ્યાલ નથી.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
