________________
૧૪૨
ભાગી જાય. એટલે પેલાઓમાં હિંમત અને સંગઠન વધુ, જ્યારે અહીં કાયરતા અને ભાગલા !
આ દાખલો આપે પણ આ જ ખામીઓના કારણે ગામડાં આગળ આવી શકતાં નથી. આજે ગામડાંને દોર સંચાર જોવા જઈએ તે કેના હાથમાં છે ? શહેરોની પછવાડે કચ્છ (નગર) ચાલે છે. નગરની પાછળ ગામડાં ચાલે છે અને ગામડાં પણ અમૂક દાંડ તો કહે તેમ ચાલે છે. જ્યાં સુધી લોકસંખ્યા સંગઠિત નહીં હોય ત્યાં સુધી કોંગ્રેસ ઉપર વજન નહીં પડે. કદાચ કોઈ બીજી રીતે લાવવા માગતું હોય તો પણ તે જૂથે બાજી કરીને સત્તા દ્વારા લાવી શકે છે. પણ જનતા દ્વારા ક્રાંતિ કરવી હોય તો બધો વિચાર કરવાનું રહે છે.
. એ માટે ગામડાંના નૈતિક પાયા ઉપર સંગઠનો કરી તેમનું અનુસંધાન વિશ્વ સાથે કરવું પડશે. જો તેમ ન થાય તે ગામડું અલગ પડી જવાનું અને અંતે તે પડી ભાંગવાનું, ઈતિહાસના પાને એવું પણ જોવા મળે છે કે જ્યારે આક્રમણકારીઓ આવ્યા ત્યારે દરેક ગામડાંવાળાઓએ એમ કહ્યું; “અમારૂ ગામ ન લૂટશે. આગળ જાવ !” તેણે આમ પિતાને બચાવ કર્યો આખા દેશને નહીં. દરેકને ને ચોક-રસોડું. બીજે ગમે તે થાય પણ આ ચકા-ચોકઠામાં કંઈ નહીં. હું તો શુદ્ધ જ રહું છું. આમ ગામડું પોતે સલામત રહેવા ગયું અને દેશમાં ભંગ પડતો ગયો. છેવટે એની અસર ગામડીને થયા વગર ન રહી.
અગાઉ ન્યાયનું કામ બાદશાહે ગામડાંને જ સેપતા. કેળવણી કેવી આપવી તે પણ તેમને જ નક્કી કરવા દેતા પણ આજે વિચિત્ર પરિસ્થિતિ છે. પિલિસ પટેલ ગામને; પણ નેકર સરકારને, મહેસુલ પટેલ પણ સરકારી, તલાટી તોલમાં ઊભે રહેનાર, તે પણ હવે -સરકારી. આ બધા અગાઉ ગામમાંથી જ ન્યાયપૂર્વકનું વળતર પામતા, પણ હવે એ બધો પ્રબંધ રાજ્ય હાથમાં લીધે એટલે રાજ્ય તેમને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
