________________
૧૦૦
છે. અમેરિકા પાકિસ્તાનને મદદ કરે છે અને તે એની મને ભારત સામે ઉપયાગ કરે છે. એટલે ભારતને તેની સામે મદ્ભૂત ખનીને ઊભા રહેવા ખર્ચના અંદાજપત્રના ત્રીજો ભાગ સરક્ષણમાં વાપરવે પડે છે. તે એની પતાવટ શાંતિથી કરવા માગે છે આમ બે દેશ વચ્ચેના સાર્વભૌમત્વને સ્વીકારવા વિશ્વસંસ્થાની પણ એટલી જ જરૂર રહે છે.
(૨) સહઅસ્તિત્વ : ખીજું તત્ત્વ છે સહ-અસ્તિત્વ, સા’– ભૌમત્વ સહઅસ્તિત્વના સિદ્ધાંત વગર ન ટકી શકે. બધાં રાષ્ટ્રો સાથે રહેશે અને તેમને વિશ્વસંસ્થામાં સ્થાન મળવું જોઈ એ. આ અંગે ભારતના પ્રયાસે કેટલે હદ સુધી ચાલુ છે. તેને ખ્યાલ ચીનના પ્રશ્ન ઉપરથી આવશે. ચીન જો કે આપણી જ સરહદ પચાવી જવાની ખાટી દાનત રાખે છે તે છતાં તેને પણ વિશ્વસસ્થામાં સ્થાન મળે તે માટે ભારતના પ્રયાસે। સુવિદિત છે.
ભારતે સદ્ભાગ્યે કાલબે પરિષદ યોજી, તેમાં ચાર પાંચ રાષ્ટ્ર બન્યા છે. ખાડુગ પરિષદ એ પણ એશિયાઈ રાષ્ટ્રોના સહઅસ્તિત્વની વિચારણાને અમલમાં લાવવા માટે જાણીતી છે.
(૩) પરસ્પર આર્થિક સહુકાર : બધા રાષ્ટ્રોએ પરસ્પર આર્થિક મદદ કરવી સહકાર કરવા. જેથી વિકસિત અને છતવાળા રાષ્ટ્રા અણુવિકસિત અને અછતવાળાં રાષ્ટ્રના વિકાસમાં મદદરૂપ થઈ શકે અને જગતની તમામ પ્રજાનું આર્થિક ધોરણ ઊંચું આવે.
ભાગ્યયેાગે આર્થિક મદદના આ સિદ્ધાંતનું મૂલ્યાંકન અમેરિકા, રશિયા, બ્રિટન, જર્મની, જાપાન, કેનેડા, ઓસ્ટ્રેલિયા વગેરે શક્તિશાળી અને સમૃદ્ધ દેશોએ આંકયું છે અને અણુવિકસિત દેશાને ઉન્નત કરવામાં આ બધા રાષ્ટ્રા પેાતાના મહત્વને કાળા આપી રહ્યા છે. એના કારણે પણ વિશ્વ—વિગ્રહ ઓછો થતા જાય છે.
(૪) અનાક્રમણ નીતિ : આર્થિક સહકારની જેમ આ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
