________________
તેમની એ પ્રેરણાનું ક્ષેત્ર મૂન” બન્યું છે. એટલે રાજકીય સંસ્થાઓમાં વિશ્વની પ્રતિનિધિ સંસ્થા તરીકે અનુબંધમાં તેને સ્થાન અપાયું છે. કારણ કે “યુન ની સ્થાપનાના છેલ્લાં પંદર વર્ષના ઈતિહાસમાં પછાત દેશની ઉન્નતિ; ગૃયુદ્ધોમાં શાંતિ માટે મધ્યસ્થી તેમ જ સંસ્થાનવાદની નાબુદી જેવા માનવજાતિના ગૌરવ સમી ઘણું સક્રિય વિચારણા થઈ છે. રશિયા અને અમેરિકા જેવી બે સશસ્ત્ર, અણુબોંબથી સુસજજ છાવણીઓ વચ્ચે ભારતની લોકશાહી ટકી છે તેનું કારણ કે ગ્રેસ, તેનું ઘડતર અને તેને મળેલી ભવ્ય નેતાગીરી છે. પંડિત નેહરૂની નેતાગીરી :
આજે પંડિત નેહરૂ કેવળ એકલા ભારતના નેતા નથી, પણ તેઓ વિશ્વશાંતિની નીતિના પ્રખર પ્રેરક અને પરાક્ષ ઘડવૈયા મનાય છે. આંતરરાષ્ટ્રિય રાજકારણમાં વિશ્વશાંતિ આણવા માટે તેમણે–પંડિતજીએપંચશીલ એટલે કે પાંચ સિદ્ધાંતો મૂક્યાં છે. આ પાંચ સિદ્ધાંતો પાછળ સ્પષ્ટપણે અહિંસા અને સત્યની છાપ જેવાશે.
પંચશીલ : પ્રારંભમાં પચશીલને લોકો પાંચ શીલાઓ સમજવા લાગ્યા. શીલ એટલે આચાર જેનો આ શબ્દને સારી રીતે જાણે છે. જૈન અને બૌદ્ધ ગ્રંથોમાં તેને ઠેર ઠેર ઉલ્લેખ મળે છે. પંચશીલ એટલે વિશ્વના દેશોના પરસ્પરના આચારના પાંચ સિદ્ધાંત.
(૧) સાર્વભૌમત્વ : આમાં પહેલું છે સાર્વભૌમત્વ. આ સાર્વભૌમત્વ એટલે દરેક રાજ્ય લોકશાહી પ્રજા શાસનનું પિતાનું સર્વસ્વ તેના ઉપર તે નાનું રાજ્ય છે કરીને કોઈનું દબાણ નહીં. બ્રિટીશરોએ રાજાઓને સાર્વભૌમત્વ આપી તેમને નિરંકુશ બનાવી પ્રજાનું શોષણ કરાવ્યું હતું. આવું સાર્વભૌમત્વ એક વ્યક્તિનું નહીં, પણ પ્રજાકીય રીતે શાસન થતાં રાજ્યનું સાર્વભૌમત્વ એ અહીં સ્વીકારવામાં આવ્યું છે. ભારતના સારા નશીબે સરદાર પટેલની આગેવાની હેઠળ બધાં નાનામાં રાજ્યો ભારતમાં ભળી ગયાં છે. કેવળ કાશ્મીરનો પ્રશ્ન મુઝવે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
