Page Text
________________
શુભસંગ્રહ-ભાગ પાંચમે ઐતિહાસિક ઘટનાઓ કે સ્મારક સમઝ લિયા જાયે, તબ ઉનકી કુછ વાસ્તવિકતા સમઝી જા સકતી હૈ ઔર ઉનસે કુછ ચૈતન્ય એવં સ્કૂર્તિ ભી મિલ સક્તી હૈ.
ફિર, વિજયાદશમી યા દશહરે કા ત્યાહાર તે બિલકુલ ઐતિહાસિક હાર . યહ ઉસ દિન કા સ્મારક હૈ, જિસ દિન શ્રીરામ ને રાવણ પર વિજય પાયી થી, ધર્મ ને પાપ કે પરાસ્ત કિયા થા, અત્યાચાર સે સાધુ-સંતે કી રક્ષા કી ગયી થી ઔર સંસાર મેં એક ઐસા અદ્વિતીય આદર્શ ઉપસ્થિત કિયા ગયા થા, જે કિ આજ ભી હિંદૂ-જાતિ કે મસ્તક કે અભિમાન ઔર ગૌરવ સે ઉપર કર સકતા હૈ ઔર જિસકી બરાબરી મેં ઇતિહાસ કી કેાઈ દૂસરી ઘટના ઢંઢને પર ભી નહીં મિલ સકતી હૈ. વહ આદર્શ ક્યા હૈ ? રામ રાવણ પરાસ્ત કર લંકા કે સમૃદ્ધિશાલી રાજ્ય કે ચાહતે, તે હસ્તગત કર લેતે; ચાહતે તે અપને ભાઈ લક્ષ્મણ કે વહાં કા ગવર્નર જનરલ બની દ; સુગ્રીવ, હનુમાન, અંગદ વગેર: મેં કિસી કા ઉનકી સેવાઓ કે બલે મે લંકા કા રાજ ઇનામ કે રૂપ મેં સૌ૫ દેતે અથવા લંકાપર કિસી પ્રકાર કા કઈ ટેકસ લગા દેતે યા દૂસરી કોઈ શર્ત કર લેત; પર નહીં, રામ ને ઇનમેં સે કઈ ભી ઐસી બાત યા શર્ત નહીં કી, જો કિ લંકાવાસિયોં કે લિયે લજજાજનક હો સકતી. રામ ને લંકા કે છત કર લંકાવાલાં કે હી સુપુર્દ કર દિયા: વિભીષણ કા રાજ્યાભિષેક કર ઉસીકે ઉસકા રાજ્ય વાપિસ કર દિયા. યહ ઉન ભારતીય આર્યો કી સભ્યતા કા આદર્શ હૈ, જિસકે સંમુખ સંસાર કે સબ રાષ્ટ્ર કભી ખૂકતે થે. ઈસ લિયે નહીં, કિ આજકલ કી દેશી રિયાસતે કે તાશકે રાજા-રાનિયોં કી તરહ ઉનકે ભી કહને કે તે ઈગ્લેંડ કે બાદશાહ કે પ્રતિ–પર વસ્તુતઃ વાયસરાય, ગવર્નર યા એજંટ આદિકે પ્રતિ-અપની રાજભક્તિ કા પરિચય સિર ઝકા કર ઔર માથા ટેક કર દેના પડતા થા; પર ઈસ લિયે કિ ભગવાન મનું કે શબ્દોં મેં"एतद्देश प्रसूतस्य सकाशादग्रजन्मनः । स्वं स्वं चरित्रं शिक्षेरन्पृथिव्यां सर्वमानवाः॥"
વે સબ ભારત કે અપના ગુરુ અથવા આચાર્ય માનતે થે, જિસસે ઉન્હોંને અપને ચરિત્ર કી શિક્ષા ગ્રહણ કી થી. જગદ્ગુરુ ભારત કે ત્યાગ કા સાની ઇતિહાસ મેં દૂસરા નહીં મિલ સકતા હૈ. આજ કે વિજયી રામ કે મુકાબિલે મેં ક્યા સંસારભર કા ઈતિહાસ કિસી દૂસરે વ્યક્તિ કે ઉપ સ્થિત કર સકતા હૈ ? ભાઈ કે લિયે ભાઈ રાજ્ય કા ત્યાગ કર જંગલ કે ચલ દેતા હૈ. ભાઈ કે મનાને કે લિયે આને પર ભી વહ લૌટને સે ઈનકાર કરી દેતા હૈ. જંગલ મેં લક્ષ્મણ અને ભાઈ ઔર ભાભી કે સાથ કઈ વર્ષ પર રહતે હૈ, જબ કિકિંધા મેં રામ ઉનસે સીતા કે આભૂષણે કી પહિચાન કરાતે હૈ, તો વે કહતે હૈ, કિ–
નૂપુરે તુ વિઝાના નિર્ચ પદામિનાર્ છે ” મેં કર્ણ-કુંડલ વગેરકે બારે મેં તો કુછ ભી નહીં જાનતા; પર પૈર કે પુર પહિચાનતા દૂ, કિ જ મેં દેવી સીતા કે પરેપર અભિવાદન કરતા થા” ક્યા ઈતિહાસ મેં ઐસા કઈ ઉદાહરણ કહીં મિલ સકતા હૈ યા મિલતા હૈ ? ફિર રામ કિષ્કિન્ધા મેં બાલિકા વધ કરતે હૈ ઔર બિના કિસી લંબી-ચૌડી શર્ત કે વહાં કા રાજ્ય સુગ્રીવ કે હી સૌપ દેતે હૈ. લંકા મેં ભી ઐસા હી કિયા, જાતા હૈ, યહ હૈ–ભારતીય સભ્યતા કા ઉંચા આદર્શ, જિસકે વિજયાદશમી સરીખે ત્યોહાર હમારે સંમુખ ઉપસ્થિત કરતે હૈ ઔર અપના યહ સંદેશ દેતે હૈ, કિ ઇન આદર્શો કે સમગ્ર ઔર જાને, કિ તુમ ક્યા થે ઔર ક્યા હે ગયે હો ?
કિસીને સચ કહા હૈ, કિ જાતિ કે રાજનીતિક પતન કે સાથસાથ ઉસકે ત્યહાર કા ભી પતન હે જાતા હૈ ઔર ઈસીસે વહ અપને આદર્શ સે ભી પતિત હે જાતી હૈ. હિંદૂ-જાતિ પર યહ કથન
-કાર્યો પૂરા ઘટતા હૈ. હિંદૂ-જાતિ ને રાજ્ય યા ઔર સાથ મેં હી અપને હાર કે ભી હેલી કી ધૂલ એવં દશહર કી લીલા કે રૂપ મેં પરિણત કર દિયા. પરિણામ યહ હુઆ, કિ હમ આદર્શ સે ભ્રષ્ટ હે ગયે. આદર્શ ભ્રષ્ટ હોને કા દુઃખદ ફલ હમ લોગ આજ ચખ રહે હૈ. ઊપર કે કથન કી તરહ યહ ભી સત્ય હૈ, કિ જબ જાતિ મેં રાજનીતિક જાગૃતિ કા શુભ શ્રીગણેશ હતા.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034614 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1930 |
| Total Pages | 400 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 22 MB |