Page Text
________________
હમારે અધિકાર પ્રકાર બાધક નહી થે ઔર યે ભી ઉનકી હર તરહ સે સહાયિકા ઔર સોગિની થી. પરસ્પર કિસી પ્રકાર ઈર્ષા, દ્વેષ નહીં થા-હાં, સ્પર્ધા ભલે હી કભી હો જાતી.
સાંપરિક વિષય મેં ભી સ્ત્રિ કા અધિકાર પુરુષ કે સમાન હી થા. યે જાયદાદ કી સ્વામિની હતી થીં. જે ધન ઇનહે વિવાહ કે સમય મિલતા થા, જે કુછ યે પેદા કરતી અથવા ઇનકા પતિ કમાતા વહ તો ઇનકા થા હી; પર પિતા ઔર પતિ કે મર જાને પર ભી યે પુત્ર યા અન્ય હકદાર પુરુષ કી તરહ હી અપની પૈતૃક તથા પતિ કી સંપત્તિ કી અધિકારિણી હોતી થીં. ધર્મશાસ્ત્ર યા અન્ય અમૃતિયાં મેં જહાં “પુરુષ’ શબ્દ લિખા હુઆ હૈ વહાં કેવલ પુરુષ સે હી અભિપ્રાય નહીં દે. બકિ ઉસસે સ્ત્રી-પુરુષદોનાં સમઝા જાતા થા. જૈસે પુત્ર વૈસે હી પુત્રી અને માતાપિતા કે લહૂ સે બનતી હૈ ઔર ઇનકા યહ સમાન અધિકાર નિતાત સ્વાભાવિક ઔર જન્મસિદ્ધ હૈ. યહ તે મહાઅન્યાય ઔર અધમ કી બાત હૈ કિ સ્ત્રી કે પિતા ઔર ભાઈ કે મર જાને પર વહ અપને બાપ કી સંપત્તિ કી અધિકારિણી ન સમઝી જાય ઔર એક દૂર કે નાતેદાર કે, ચાહે ઉસકા સંબંધ ઉન લોગે કે જીવનકાલ મેં કેસા હી પ્રિય યા અપ્રિય હો રહા હૈ, જાયદાદ દે દી જાય.
સ્ત્રી ઔર પુરા દેને કો ગોદ લેને કા અધિકાર થા. સ્ત્રી કે પતિ કે સામને ભી ગોદ લેને કી મિસાલે મૌજુદ હૈ. પતિ મર ગયા હો, બે ગયા હો અથવા નિકલ ગયા છે, તે સ્ત્રી સરા વિવાહ કરને કી અધિકારિણું સમઝી જાતી થી ઔર ઉસકા યહ કામ સમાજ કી દષ્ટિ મેં પાપ ઔર અધર્મ નહીં સમઝા જાતા થા.
વિવાહિતા સ્ત્રી કા આદર ઔર સંમાન ઉસકે પતિ કી હૈસિયત, માન ઔર મર્યાદા કે અનુસાર હતા થા.
પઢને—પઢાને કે સંબંધ મેં તે કુછ પૂછના હી નહીં, સ્ત્રિ સભી વિષય કી ઉચ્ચ સે ઉચ્ચ શિક્ષા પ્રાપ્ત કરતી થી. ઉનકે લિયે કિસી પ્રકાર કી મનાઈ નહીં થી. તે પૂર્ણ વિદુષી ઔર તત્ત્વજ્ઞાની તથા બ્રહ્મવાદિની હતી થી. ઉનકા વેદારંભ ઔર યજ્ઞોપવીત-સંસ્કાર હોતા થા, ઔર પુરુષ કે સમાન વે યજ્ઞોપવીત રખતી થી. પુરુષ કા કઈ ભી મત ઔર ધર્મ કા કામ ઉસ સમય તક પૂર્ણ નહીં સમઝા જાતા થા, જબ તક ઉસકી સહધર્મિણે ઉસમેં સંમિલિત નહીં હોતી થી.
રાજનૈતિક અધિકાર મેં ભી સ્ત્રિયો કે સ્વત્વ કા પૂર્ણ ધ્યાન રખા જાતા થા. તે પુરુષ કે સમાન હી શાસન મેં સુદક્ષ ઔર બડી કુશલ હતી થી ઔર લડાઈ મેં પુરુષ કી તરહ અપને શત્રુઓ સે બડી વીરતા કે સાથ યુદ્ધ કરતી થીં.
જ ભારત કા પ્રાચીન ઈતિહાસ સ્ત્રી-જાતિ કે ગુણગૌરવ કા એક સજીવ ઔર ચમત્કારપૂર્ણ ઈતિહાસ હૈ. હમ યહ નહીં કહતી કિ અન્ય દેશો મેં અિસી હી યોગ્ય ઔર વીર લલનાયું નહીં હુઈ, પરંતુ ભારત કી શાન ઇસ સંબંધ મેં બિલકુલ હી નિરાલી હૈ. સ્ત્રિય પુરુષો સે શારીરિક બલ મેં સાધારણતયા ચાહે કમ હોં, પરંતુ માનસિક, નૈતિક યા આધ્યાત્મિક બલ મેં કિસી તરહ ભી ન્યૂન નહીં હૈ. ઉન્હેં જબ ભી કભી સમય ઔર અવસર મિલા હૈ, સદા અ૫ની યોગ્યતા, શક્તિ ઔર કાર્યદક્ષતા તથા ચાતુર્ય કા બડા હી અભુત ઔર ઉત્સાહપ્રદ પરિચય દે કર સંસાર કે ચકિત કર દિયા હૈ. પરંતુ દુઃખ કે સાથ કહના પડતા હૈ કિ પૌરાણિક કાલ મેં પુરુષ કી સ્વાર્થ લુપતા ને હમેં હમારે ઉપર્યુક્ત અધિકાર સે હી કેવલ નહીં વંચિત કર દિયા કિ સચ પૂછિયે તો સંસાર કે માનવ-સમાજ કે અર્ધ ભાગ કે અસીમ ઉપકારે સે મહરૂમ રખ કર અપની અદૂરદર્શિતા ઔર બુદ્ધિહીનતા કા બહુત હી ખેદજનક પરિચય દિયા હૈ.
પુરુષ હમસે શારીરિક બલ મેં સબલ થે હી, ઉહને પશુઓં કી તરહ અપને નિકૃષ્ટ સ્વાર્થ મેં આ કર હમારે ઉપર મનમાના અત્યાચાર કરને મેં કોઈ કસર નહીં ઉઠા રખી. હમ હર તરહ સે પરાધીન બના દી ગઈ. શિક્ષા કા દ્વાર હમારે લિયે એકદમ બંદ કર દિયા ગયા. હમારી સ્વતંત્રતા કે નષ્ટ કરને, હમારે પક્ષ કે દુર્બલ બનાને કે લિયે ઉહેને પુરાની સ્મૃતિ મેં ભી અપની ઈચ્છાનુસાર મિલાવટ કરની શરુ કરી દી. વેદ ઔર સતશાસ્ત્રો કે મંત્ર કે અર્થ કા અનર્થ કર કે જેમા ચાહા પૈસા ઉધમ ઔર અન્યાય કરતે રહે. સ્ત્રિ કે નીચ ઔર સ્વભાવ સે હી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034614 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1930 |
| Total Pages | 400 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 22 MB |