Page Text
________________
શુભસંગ્રહ-ભાગ પાંચમે તક લબ્ધપ્રતિષ, બેલવાન ઔર પ્રભાવશાળી વ્યક્તિ કે દુર્ગણે સે સંબંધ હૈ, હિંદૂ પુરુષ હિંદૂ સ્ત્રી સે બઢ-ચઢ કર હૈ ઔર જહાં તક અંતર્જગત કે ગુણ ઔર સૌંદર્ય સે સંબંધ હૈ, વહાં તક, સ્ત્રિયાં પુરુષો સે બહુત આગે હૈ. પુરુષ કા લૌકિક જીવન અધિક આકર્ષક હૈ, ઉપચગી હૈ; વ્યક્તિગત જીવન અધિક દોષ-યુક્ત, નીરસ ઔર કલુષિત હૈ. અપને સામાજિક પ્રભુત્વ -સે વહ સમાજ કો ચાહે લાભ પહુંચા સકતા હૈ, પર વ્યક્તિગત વિકાસ મેં વહ પીછે પડ ગયા
વિપક્ષ મેં અિ કે ઉચ્ચ ગુણે કા ઉપયોગ દેશ ઔર સમાજ કો કમ હોતા હૈ, પરંતુ વ્યક્તિગત જીવન મેં વે ઉનકે બહુત ઉંચા ઉઠા દેતે હૈ. અપની બુદ્ધિ-ચાતુરી સે પુરુષ સામાજિક જગત મેં કિતના હી ઉંચા ઉઠ જાતા હે, વ્યક્તિગત જીવન ઉસકા ભોગ-વિલાસ, રોગશોક, ભય-ચિંતા મેં સમાપ્ત હો જાતા હૈ. સ્ત્રિય કી ગતિ સમાજ ઔર દેશ કે વ્યવહાર-જગત મેં ન હોને કે કારણ, ઉનમેં સામાજિકતા કા અભાવ પાયા જાતા હૈ. અએવ અબ પુરુષ કે જીવન કે અધિક વ્યક્તિગત ઔર પવિત્ર બનાને કી આવશ્યકતા હૈ, ઔર બ્રિાં કે જીવન કે સામાજિક કામે મેં અધિક લગાને કી. પુરુષ ઔર સ્ત્રિય કે જીવન મેં ઈસ પ્રકાર સામંજસ્ય જબ તક ન હોગા, તબ તક ન ઉન્હેં સુખ મિલ સકતા હૈ, ન સમાજ કે.
યહ તે હુઆ સ્ત્રી-પુરુષ કે જીવન કે સામાન્ય પ્રશ્ન. અબ રહા ઉનકે પારસ્પરિક સંબંધ કા પ્રા. મેરી યહ ધારણું હૈ કિ સ્ત્રી, પુરુષ કી અપેક્ષા, અધિક વફાદાર હૈ. પુરુષ એક તો સામાજિક પ્રભુતા કે કારણ ઔર દૂસરે અનેક પ્રકાર કે ભલે-બૂરે લોગોં ઔર વસ્તુ કે સંપર્ક કે કારણ અધિક બેવફા હો ગયા હૈ. સ્ત્રિ વ્યક્તિગત ઔર ગૃહ-જીવન કે કારણ સ્વભાવતઃ સ્વરક્ષસુશીલ અએવ વફાદાર રહ પાઈ હૈ, પર અબ હમારી સામાજિક અવસ્થા મેં એસા ઉથલપુથલ હો રહા હૈ કિ પુ કે જીવન અધિક ઉચ્ચ, સાત્વિક ઔર શ્રેષ્ઠ એવં વફાદાર બને બિના સમાજ કા પાંવ આગે ન બઢ સકેગા. અબ તક પુરુષ ને સ્ત્રિય કે કર્તવ્ય પર બહુત જોર દિયા હૈ. ઉનકી વફાદારી. પાતિવત હમારે યહાં પવિત્રતા કી પરાકાષ્ઠા માની ગઈ હૈ. અબ ઐસી સમય આ ગયા હૈ, કિ પુરુષ કર્તવ્ય કી ઓર જ્યાદા ધ્યાન દે. વ્યભિચારી, દુરાચારી, આક્રામક, અત્યાચારી પુરુષ કે મુંહ મેં અબ પાતિવત ધર્મ કી બાત શોભા નહીં દેતી. મારી માતાઓ ઔર બને ને ઇસ અમિ-પરીક્ષા મેં તપ કર અપને કે શુદ્ધ સુવર્ણ સિદ્ધ કર દિયા હૈ. અબ, પુરુષ કી બારી હૈ. અબ ઉસકી પરીક્ષા કા યુગ આ રહા હૈ. અબ ઉસે અપને લિયે પત્નીવ્રત-ધર્મ કી રચના કરના ચાહિયે. અબ સ્મૃતિ મેં, કથા-વાર્તાઓ મેં પત્નીવ્રત-ધર્મ કી વિધિ ઔર ઉપદેશ હોના ચાહિયે. પત્નીવ્રત-ધર્મ કે માની હૈ પત્ની કે પ્રતિ વફાદારી. સ્ત્રી અબ તક જૈસે પતિ કે પરમેશ્વર માન કર એકનિષ્ઠા સે ઉસે અપના આરાધ્ય દેવ માનતી આઈ હૈ, ઉસી પ્રકાર પત્ની કે ગૃહદેવી માન કર હમેં ઉસકા આદર કરના ચાહિયે, ઉસકે વિકાસ મેં હર પ્રકાર સહાયતા કરની ચાહિયે ઔર સપ્તપદી કે સમય જે પ્રતિજ્ઞાર્યે પુરુષ ને ઉસકે સાથ કી હૈ, ઉનકા પાલન એકનિષ્ઠાપૂર્વક તેના ચાહિયે.
ઇસ પ્રકાર સ્ત્રી-જીવન કે સમાજશીલ બનાવે બિના, ઔર પુરુષ-જીવન કે પત્નીવ્રત-ધર્મ કી દીક્ષા દિયે બિના હિંદૂ-સમાજ કા ઉદ્ધાર કઠિન છે. હર્ષ કી બાત હૈ કિ એક ઓર પુરુષ અપની ઇસ ત્રુટિ કો સમઝને લગ ગયા હૈ ઔર દૂસરી ઓર સ્ત્રિયોં ને ભી અપની આવાજ ઉઠાઈ હૈ. ઇસકા ફલ દેને કે લિયે અચ્છી હોગા, ઇસમેં સંદેહ નહીં.
(માઘ-૧૯૮૪ના “ત્યાગભૂમિ'માં લેખક-શ્રી. હરિભાઉ ઉપાધ્યાય )
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034614 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1930 |
| Total Pages | 400 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 22 MB |