________________
૨૮૪
શુભસંગ્રહ-ભાગ પાંચમો થે. ઉન્હને ઇન મિલાપ કા વર્ણન અપની દિનચર્યા કી પુસ્તક “તુજુક જહાંગીરી” મેં ઇસ તરહ લિખા હૈ:
જહાંગીર બાદશાહ ઔર જદરૂપ સંન્યાસી બાદશાહ લિખતે હૈ–“ર અસકંદાર (માઘ સુદી ૧૫ સંવત ૧૬૭૩) કે નાવ મેં બૈઠ કર મેને કાલિયાદહ (ઉજજૈન) સે પ્રયાણ કિયા. યહ બાત કઈ બાર સુની ગઈ થી કિ જદરૂપ નામ કા એક તપસ્વી સંન્યાસી કઈ વર્ષો સે ઉજજૈન સે કુછ દૂર જંગલ મેં ભગવદ્દભજન કરતા હૈ. મુઝે ઉસકે સત્સંગ કી બડી ઈરછા થી. જબ મેં આગરે મેં થા, તો ચાહતા થા કિ ઉસકે બુલા કર મિલું. પરંતુ ઉસકી તકલીફ કા વિચાર કર ઉસે નહીં બુલાયા થા. અબ ઉજજૈન પહુંચ કર નાવ સે ઉતર કર આધ પાવ કેસ દિલ ઉસે દેખને કે ગયા. વહ એક ગુફા મેં રહતા હૈ, જે એક ગજ લંબી ઔર દસ ગજ ચૌડી એક ટેકરી મેં ખુદી હુઈ હૈ. ઉસમેં જાને કી પહિલા દરવાજા મહરાબ કે આકાર કા હૈ. યહાં પો ગઢે તક, જિસમેં વહ બૈઠતા હૈ, દે ગજ પાચ ગિર લ બાઈ, સવાગ્યારહ ગિરહ ચાંડાઈ ઓર છત સે ધરતી તક ઉચાઈ. એક ગજ તીન ગિરહ હૈ. જે સુરંગ ઉસ ખેહ મેં જાતી હૈ વહ સાઢેપાંચ ગિરહ લંબી ઔર સાઢે તીન ગિરહ ચૌડી હૈ. ઉસમેં એક દુબલા-પતલા પુરુષ ભી બડે પરિશ્રમ સે પ્રવેશ કર સકતા હૈ,
ઔર ઉસકી લંબાઈ–ચોડાઈ ભી ઇસી પરિમાણ કી હોગી. ન ઉસમેં ચટાઈ હૈ ઔર ન કોઈ ઘાસ કા બિછૌના હૈ. વહ અકેલા ઉસી અધેરે ગઢ મેં રહતા હૈ, બિલકુલ નંગા હે કર ભી જાઓ ઔર શીતલ વાયુ મેં સિવા એક લંગોટી કે કભી ઔર કોઈ કપડા નહીં રખતા, ને આગ હી જલતા હૈ જૈસા કિ “મૌલવી રૂમ” ને કિસી એક તપસ્વી કા વાય લિખા હૈ કિ “દિન કે સમય ધૂપ હમારા વસ્ત્ર હૈ, રાત હી બિછૌના હૈ ઔર ચાંદની ઓઢના હૈ.” વૈસી હી ગતિ ઈસકી ભી હૈ. ઇસ વિશ્રામસ્થાન કે પાસ હી પાની બહતા હૈ. વહ ઉસમેં નિત્ય દો બાર ન કર નહાતા હૈ ઔર એક બાર બરતી મેં આ કર અપને ચુને હુએ ૭ બ્રાહ્મણ કે તીન ઘરે મેં સે કેવલ પાંચ ગ્રાસ ભોજન લેતા હૈ. વહ ઇસકે ઉસી ભોજન મેં સે લેતા હૈ જિસે ઉન બ્રાહ્મણે ને અપને હી લિયે બનાયા છે. પાંચ ગ્રાસ લે કર વહ અપની હથેલી મેં રખ લેતા હૈ ઔર સ્વાદ લિયે બિના ઔર ચબાએ બિના હી નિગલ જાતા હૈ, યે બ્રાહ્મણ ભી ગૃહસ્થ હૈ ઔર ઉસકે ભક્ત હૈ; પર ઈસકે સાથ કઈ નિયમ ભી હૈં. યદિ ઉન તીન ઘર મેં શોક ઔર સૂતક ન લગા હા ઔર કોઈ સ્ત્રી રજસ્વલા ન હુઈ હૈ, તો વહ ભોજન લેતા હૈ- હી ઉસકી જીવનવૃત્તિ છે. વહ લોગો સે નહીં મિલના ચાહતા હૈ; પરંતુ બહુત વિખ્યાત હે જાને સે લોગ આપ હી ઉસકે દર્શને કે આતે હૈ. યહ બુદ્ધિ સે શૂન્ય નહીં હું-વેદાંત વિદ્યા મેં નિપુણ હૈ, મેં છે ઘડી તક ઉસકે પાસ રહા, ઉસને અચ્છી અચ્છી બાતેં કહી જિનકા મુઝપર બડા અસર પડા ઔર ઉસકે ભી મેરા મિલના અચ્છા લગા. જબ મેરે પિતા આસેરગઢ ઔર ખાનદેશ છત કર લૌટે થે, તબ વે ભી ઉસસે ઈસી જગહ મિલે થે ઔર વે ઉસે હમેશા યાદ કિયા કરતે થે.”
- “જદરૂપ કે મિલાપ કે પીછે મેં હાથી પર ચઢ કર ઉર્જન કે બીચ મેં સે નિકલા ઔર મૈને સાઢે તીન હજાર રૂપિયે દા–બાહેં લૂટાયે. ફિર સવા કેસ ચલ કર દાઉદખે છે મેં, જહાં લશ્કર ૫ડા થા, ઉતર ગયાં.”
“ અસકંદાર (ફાગુન વદી ૧) કે, જો કિ મુકામ કા દિન થા, ફિર દરૂપ સે મિલને કી ઇચ્છા હુઈ દે પહર કે પીછે ઉસકે દર્શન કે ગયા ઔર ૬ ઘડી તક ઉસકે સત્સંગ સે અપને ચિત્ત કે પ્રસન્ન કરતા રહ્યા. ઈસ દિન ભી અચ્છી અછી બાતે હુઈ, શામ કો ડેરે પર લૌટ આયા.”
“ગુજરાત સે ઉજજૈન કે લૌટ કર ૨૯ આબાન (અગહન સુદિ ૪, સંવત ૧૬૭૫) બુધવાર કે બાદશાહ ફિર જદરૂપ સે મિલને ગયે. તે લિખતે હૈ કિ “જદરૂપ જે હિંદુધર્મ કે તપસ્વિય મેં સે હૈ ઔર જિસકા હાલ પિછલ્લે પત્ર મેં લિખા જ ચૂકા હૈ, ઉનકે મિલ કર કાળિયાદ દેખને ગયા. ઇસકા સત્સંગ બેશક બહુત ગનીમત હૈ”
૨-આજ ૨ (શનિવાર, અગહન સુદિ ૭) કે જદરૂપ સે મિલને કી અભિલાષા બાદશાહ કે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com