Shubh Sangraha Part 05

SR No.: 034614
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhikshu Akhandanand
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay
Publication Year: 1930
Total Pages: 400
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 22 MB

Page 228

૨૧૨
શુભસંગ્રહ-ભાગ પાંચમે જીવન કા એક બહુત બડા દિન થા. મૈને અપને વિચારો પર વિજય પા લી થી–મૈને સ્વત્વ કે જીત કિયા થા.
હમસેંસે કિતને કર્તવ્ય કે સચ્ચે અર્થ કે સમઝતે હૈં? ઔર ઉનમેં સે ભી કિતને ફલપ્રાપ્તિ કી ઈચ્છા ન રખતે હુયે ઐસા કરતે હૈ ? વિચાર કીજિયે કિ યહ સિદ્ધાંત કિતના ઉંચા હો જાતા હૈ, જબ હમ કહતે હૈ–“ જે વાધિકારરતે ઔર ફિર ઉસમેં જોડ દેતે હૈ “ જવુ વાવની
પરંતુ આધુનિક અર્થવાદ ને ફલ કી ઓર સે ઉદાસીનતા રહને કે સભી વિચારે કે મટિયામેટ કર દિયા હૈ. નવયુવક ! અપની એર દેખ કર હી ઉત્તર કે કિ તુમ પઢતે કયાં છે? યહ ઠીક હૈ કિ પઢના તુમ્હારા કર્તવ્ય હૈ, પર તુમ પઢતે કિસ લિયે હો? કયા ઉસકે ફલસ્વરૂપ કુછ પુરસ્કાર પાને કી આશ સે નહીં ? તુમ ઈસ લિયે પઢતે હો ને, કિ કિરતી દફતરે મેં નોકરી મિલ સકે ? ઔર યહી તે પતન કી નિશાની હૈ. જબ સાધુ વાસ્વાની ને એક વિદ્યાથી સે યહી પ્રશ્ન કિયા, તે ઉસને ઉત્તર દિયા–“કિસ દફતર મેં કલકી પાને કે લિયે !” ઔર જબ સાધુજી ને કહા “નવયુવક ! કિસી ભી દશા મેં તુમ્હ ૪૦) રૂા. માસિક સે અધિક ન મિલ સકેગે. ઉસમેં તુમ અપની આવશ્યકતાર્યો કેસે પૂરી કર સકેગે ?” ઉસને ઉત્તર દિયા -“મહાશય : આ૫ જાનતે નહીં હૈ—અમુક મહેકમે મેં હી ઉપરી આમદની ૧૦૦) રૂપયે માસિક હે જાતી હૈ.”
કિતની મહત્વપૂર્ણ આકાંક્ષા હૈ! ક્યા ભારતવર્ષ એસે હી યુવકે કી સહાયતા સે સ્વરાજ્ય પ્રાપ્ત કર સકેગા ? તબ તે યહ સહજ હી અનુમાન કિયા જા સકતા હૈ કિ ઉસ વિજય કા મૂલ્ય કિતના હોગા.
" અંતતઃ, કર્તવ્ય કી પરિભાષા હમ ઘોડે સે શબ્દ મેં ઈસ પ્રકાર દે સકતે હૈ કિ વહ ફલાણારહિત કિયા ગયા એક સચ્ચા કર્મ હૈ. ઉસમેં ત્યાગ કા ભાવ ભી અવય હી સન્નિહિત હૈ.
વિચાર કીજિયે કિ કિતની શીવ્રતા સે ભારતવર્ષ હમારા હૈ સકતા હૈ; કિતની શીવ્રતા સે વહ વિજ્ઞાન, કલા ઔર સાહિત્ય મેં સર્વશ્રેષ્ઠ બન સકતા હૈ, યદિ ઉસકી ભાવી સંપત્તિ–ઉમ નવયુવક–કર્તવ્ય પર દઢ રહને કા વ્રત લે લે.
અતવ, ભાઈ ! આઓ; હમ હદય ક વીર ઔર દઢ બના કર પરમેશ્વર મેં વિશ્વાસ . રખતે હુયે, ન્યાય કી રક્ષા કે લિયે ઉઠ ખડે છે. સાથ હી યહ સિદ્ધાંત હમારે સામને રહે
'कर्मण्ये वाऽधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन ।'
(ચૈત્ર-૧૯૮૫ના “ત્યાગભૂમિ'માં લેખક-બી. જોગંદકૃષ્ણ કૌલ)
८७-जय जय माता चाय भवानी, क्या खूब भारत में फैलानी?
ભારતવર્ષ કે કુછ પહાડી પ્રદેશ મેં જંગલી ચાય કા પીધા પાયા જાતા હૈ: કિંતુ ઈસ્ટ ઇડિયા કપની કા પદાર્પણ હોને સે પહલે ભારતવાસી ચાય સે પરિચિત નરી છે. ઉન લેગાં દ્વારા પ્રસ્થાપિત ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપની કી કૃપા સે, સબ સે પહલે ૧૪ વીં શતાબ્દિ મેં, યુરોપ કે ચાય કા પરિચય પ્રાપ્ત હુઆ, કિંતુ એક દીર્ઘ કાલ તક ઈંગ્લેંડ ચાય કે દર્શને કા લાભ પ્રાપ્ત નહીં કર સકા. સહવી સદી કે અંતિમ દશકે મેં ચાય ને ઈગ્લેંડ કી ભૂમિ કે પવિત્ર કિયા. ઉસ સમય મુખ્યતઃ ચીન ઔર જાપાન સે હી ચાય ભેજી જાતી થી; ઔર પ્રતિ સેર ૧૫૦) રૂ૫યાં સે કમ મેં નહીં બિકતી થી: કભી કભી તે ૩૦૦) રૂ૫યા સેર તક ભાવ બઢ જાતા થા. ઉસ જમાને મેં અમીર-ઉમરાવ ઔર રાજા-મહારાજા હી ચાય કે ગરમ પાની સે કૃતકૃત્ય હે અપને ભાગ્ય કે સરાહતે થે. ગરીબ કે ઉસકે દર્શન ભી દુર્લભ થે.
૧૭ વીં સદી કે પ્રારંભ મેં ભારત મેં અંગ્રેજો કે પાંવ મજબૂત જમ ગયે; ઔર – જ્યાં શાનિત સ્થાપિત હોતી ગઈ, ને અપના વ્યાપાર બઢાતે ગયે, એવં દેશ કી આવશ્યકતાનુસાર માલ બેચને લગે.