Page Text
________________
૧૨૮
શુભસંગ્રહ-ભાગ પાંચમો ४८-बुद्ध भगवान के वचन
જિસકી હમ ઉપાસના કરતે હૈ ઉસે દેખ લેના ઔર અચ્છી તરહ જાન લેના ચાહિયે.
યહ મુઝે માલૂમ હૈ કિ આદિપુરુષ કા હદય પ્રેમપૂર્ણ હૈ, ઉસે હમ લોગે કા બડા ધ્યાન રહતા હૈ; તથાપિ જન્મ-મરણ, જરા ઔર વ્યાધિ આદિ બા ને ઉસકી અતિશય દયાલુતા સે મેરા વિશ્વાસ ઉઠા દિયા હૈ.
જે મનુષ્ય અપની વર્તમાન સ્થિતિ પર ઠીક તૌર સે વિચાર નહીં કરતા, વરને કેવલ ઈસ વિચાર સે કિ અંત મેં મુક્તિ હો હી જાયગી, પુરુષાર્થ કી ઓર કોઈ ધ્યાન નહીં દેતા, વહ મૃત્યુ કે અનિવાર્ય ચક્ર કદાપિ નહીં બચ સકતા.
બસ, ઈસી જ્ઞાન કે મેં સબસે અધિક મહત્ત્વપૂર્ણ સમઝતા હૈં, ઇસી કારણ બડે સાચવિચાર કે બાદ મને સંન્યાસ લિયા હૈ, તથાપિ અપને પિતા ઔર ઉનકે દુઃખ કી વાર્તા સુન કર ઉનકે પ્રતિ મેરા પ્રેમ ઔર ભી અધિક ગંભીર હો જાતા હૈ.
પર વાસ્તવ મેં યહ સબ તમાશા સ્વપ્ન કે સદશ હૈ. ઇસમેં કોઈ ભી સાર નહીં. અતએવ તુમ ઇસ બાત કે બિના કિસી શીલ-સંકોચ કે ગ્રહણ કર લો કિ સંસાર કી સ્થિતિ નિરંતર પરિવર્તનશીલ રહતી હૈ.
- પિતા-પુત્ર કા સંબંધ હી સ્વયં દુઃખદાયી નહીં હૈ, ઉસસે હમે જે વિયોગ-વ્યથા હતી હૈ વહ અજ્ઞાન કો પ્રભાવ હૈ.
જૈસે મુસાફિર ચલતે ચલતે સડક મેં કિસી એક સ્થાન પર મિલ જાતે હૈ ઔર ફિર ઘડીભર વિશ્રામ કે બાદ અપની અપની રાહ ચલ દેતે હૈ, બસ યહી હાલ હમારે સાંસારિક સંબંધે કા હૈ.
પહલે પ્રારબ્ધવશ દો આદમી મિલતે ઔર ફિર પ્રારબ્ધવશ હી દોનાં બિછડ જાતે હ. જે આદમી સાંસારિક સંબંધે કે ઇસ મિથ્યા સ્વરૂપ કે ભલી ભાંતિ સમઝ લેતા હૈ, ઉસે ફિર કોઈ દુઃખ નહીં સતા સકતા.
જિન વસ્તુઓ કા અસ્તિત્વ કાલ કે દ્વારા પરિગણિત હોતા હૈ યે સબ નાશવાન હૈ; પર્વત ઔર વન સભી ઐસે પદાર્થ હૈ. ચેતન્ય પ્રાણી ભી, જે જ્ઞાનેંદ્રિય ઔર કમેંદ્રિય સે આબદ્ધ હૈ, કાલ કે અંતર્ગત હૈ.
જિસ પ્રકાર ઔષધ કે બિના રોગ કે સહન કરના કઠિન હૈ ઉસી પ્રકાર સાંસારિક પ્રભુતા કે ભી જ્ઞાન કે બિના સંભાલના દુસાધ્ય હૈ. મનુષ્ય ચારે ઓર અજ્ઞાન સે ધીરા હુઆ હૈ, અતએ વહ ભેગ-લિસા કે પીછે પડ જાતા હૈ.
અંત મેં હમ રાતદિન ચિંતા-ચક મેં પડ જાતે હૈ, યહી ડર રહતા હૈ કિ કહીં હમારે બાહ્ય રૂપ મેં કઈ ત્રુટિ તો નહીં હૈ ? લોક-રતિ કે માનતે માનતે દિલ બૈઠ જાતા હૈ, હૃદય સત્ય કો સ્વીકાર નહીં કરતા; કિંતુ બુદ્ધિમાન કા આચરણ ઈસકે સર્વથા વિપરીત હતા હૈ.
વે જાનતે હૈ કિ રાજસિંહાસન પર બૈઠને મેં જિતની હી ચિંતા હૈ, ધાર્મિક જીવન વ્યતીત કરને મેં ઉતની હી શાંતિ, અએવ ઉન્હેં જંગલે ઔર પર્વતે મેં રહતા તથા કંદમૂલ ખાના હજારગુના અચ્છા લગતા હૈ.
જિસકો ઐસા જ્ઞાન હો ગયા હો, જિસકે ધાર્મિક વૃત્તિ મેં આનંદ આને લગા હે વહ ક્યા ફિર જંગલ કે છોડ કર વિષય-ભેગ કે લિયે ઘર કી ઓર મુંહ ફેરેગા ?
મૈને સંસાર કે સુખ-દુઃખ, જીવન-મરણ જરા ઔર રોગ દેખ લિયે હૈં, ઉન્હીં કે ચંગુલ સે બચને કે લિયે મેં સંન્યાસી હુઆ , યા ફિર ભી મેં મૂઓં કી ભાંતિ ઉનકા સ્વાદ ચખને કે લિયે લૌટ સકતા હૈં? આનંદ કી ખોજ કરના ઔર રાજ્યપદ કી લાલસા કર દોને એકસાથ નહીં હો સકતે; ઇનમેં ઉતના હી વિરોધ હૈ, જિતના ધૂપ ઔર છાંહ મેં આગ ઔર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034614 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1930 |
| Total Pages | 400 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 22 MB |