________________
દેશ કે લિયે લડકા-સુની હૈ, માં !
વૃદ્ધા–તબ ક્યા સોચ રહે હો બેટા? જાઓ, ગાંવ કે ઉધર બાગ મેં કપ્તાન કા કેમ્પ લગા હૈ, વહાં જ કર માતૃભૂમિ કી દિવ્ય સેવા મેં અપને શ્રદ્ધા ઔર કર્તવ્ય કે ફૂલ ચઢાઓ. બેટા! અપની ઈસ માતા કી ભી માતા કી મર્યાદા કે અક્ષય બનાને કે લિયે અપના નામ સૈનિક મેં લિખાઓ. આજ તુમ્હારી માં કે તુમ્હારી આવશ્યકતા હૈ.
લડકા–માં ! મેં અવશ્ય જાઉંગા. લો, યહ ચલા.....
“માં ! માં ! દર્વાજા ખોલો, માં !”
શામ હો ગઈ થી, પરંતુ અભી અંધેર નહીં કૈલા થા; લડકા દર્વાજે ૫ર આ કર ખડા હુઆ, ઘર કા દ્વાર બંદ થા. વહ થોડી દેર કુછ ચિંતિતસા સંધ્યા કી લલાઈ કી ઓર દેખતા રહા. ઉસકે મુખ પર પ્રસન્નતા નહી થી. ઉસકે જૂતે ધૂલ મેં ભરે હુએ થે. ફિર દર્વાજે ૫ર હાથ રખ કર ઉસને પુકારા-“માં ! માં ! ઇજા ખેલ, માં !”
ઉસકી આવાજ ભરઈ હુઈ થી. જબ માં ને આ કર દર્વાજા ખોલા, ઉસકા હદય જે સે ધડક રહા થા. વહ સચ રહા થા, માતા પૂછેગી તે મેં કયા કદંગા ? માં દર્વાજા ખેલ કર ચલી. ઉસને અભી પુત્ર કે મુખ કે અછી તરહ નહીં દેખા થા. વહ જબ આગે આગે જા રહી થી, ઉસકે મુખ પર પ્રસન્નતા ઝલક રહી થી. એક પ્રકાર કા ગર્વ ઉસકી આખાં મેં થા. લડકા પીછે પીછે આંગન મેં આ કર સ્ટ્રલ પર બેઠ ગયા; માં ને પૂછા–“નામ લિખા દિયા, બેટા?”
લડકા થેડી દેર ચૂપ રહા. ફિર સિર નીચા કિયે હુએ બેલા-“ઉને નહીં લિખા, માં! માં ભોજન બનાને મેં લગી થી. ઉસને ચૌક કર પૂછા–“કયા ?” લડકા-ઉન્હોને નહીં લિખા, માં ! માતા-કયાં ? કયા હુઆ ?
લડકા-માં! મેં યહાં સે ગયા, રાતે મેં ઔર કઈ મેરે સાથી મિલે, વે ભી વહીં જ રહે છે. વહાં પર જ કર દેખા, બડી ભીડ થી, હર એક બારી-બારી સે જાતા થા. બડી દેર કે બાદ મેરા ભી નંબર આયા. માં, મેં બડા પ્રસન્ન હો રહા થા. અફસર કે સામને લે જાયા ગયા. ઉનને મેરા નામ પૂછો. મૈને નામ બતાયા. બે-બડા સુંદર નામ હૈ!” મેરી પીઠ પર પ્યાર સે હાથ રખ કર ઔર કમર મેં લટકતી તલવાર કી ઓર દેખતે હુએ બોલે, “ઇસ વેશ મેં તુમ કેસે ભલે માલૂમ હોતે હો, તુમ અપને દેશ કે લિયે અપના જીવન ઉત્સર્ગ કર સકેગે ને કહા “બડી પ્રસન્નતા કે સાથ. ઉન્હોને કહા, “એહ! મેરે પ્યારે બચે ! શાયદ તુમ નહીં જાનતે કિ તુમહું અપને માતા-પિતા-પરિવાર કા ઔર સ્વયં અપને જીવન કા મોહ છોડ દેના પડેગા? તુમ બડે ભાલે હા, કયા તુમ્હારા યહ છેટા-સાં હૃદય યુદ્ધક્ષેત્ર મેં તાપ ર બ દૂકા કી આવાજ સે ઔર તલવારે કી ચમક ઔર ઝકાર સે ડર ન જાયગા? યહ ભી હો સકતા હૈ કિ ફિર તુમ અપને માતા-પિતા કા દર્શન ન કર સકે.” મેં! મેરી છાતી ગર્વ સે ફૂલ ઉડી. મૈને ઉત્તર દિયા“મહાશય! મેં યહ સબ જાનતા હું. મેરી માતા કે છોડ કર મેરે ઘર મેં ઔર કોઈ નહીં હ મેં અપની માતા કો પ્યાર કરતા હૂં અવશ્ય, પરંતુ ઉસસે કહીં અધિક મુઝે અપની માતા જન્મભૂમિ-અપને જાપાન-સે પ્યાર કરના સિખાયા ગયા હૈ. તોપ ઔર બંદૂકે સચમુચ ભયાવહ હૈ, પરંતુ ઉનસે મુઝે ભય નહીં; કાંકિ મેં તો માતા કે પ્રેમ કા અભેદ કવચ પહને દૂ, ફિર મુઝે ડર કિસકા ઉન્હોંને મુઝે અપને ઔર પાસ ખીંચ લિયા ઔર મેરે સિર પર હાથ રૂખ કર બોલેવીર બાલક ! મેં તુમસે બડ પ્રસન્ન હું. પરંતુ તુમ યુદ્ધ મેં નહીં જા સકતે.” માં ! જૈસે કિસી ઉંચે પહાડ પર ચઢતે હુએ, શિખર કે સમીપ પહુંચ કર, મેરે પૈર ફિસલ ગયે હો, ઔર મેં નીચે ગિર પડા હોઉં. ઐસા હી મુઝે માલૂમ પડા. મૈને પૂછો:-કર્યો ? ઈસપર ઉન્હોંને કહા-કાંકિ તારે ઘર પર અકેલી તુમ્હારી વૃધા માતા હી હૈ. યદિ તુમ યુદ્ધ મેં ચલે જાએગે તે ઉસકી સેવા કૌન કરેગા ? ચૂપ હો ગયા. ઉન્હોંને અપની કમર સે યહ કટાર ખેલ કર મેરે કમર પર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com