________________
૮.
શુભસંગ્રહ-ભાગ પાંચમા
લગા; ઈસી સમય દૂર સે બહુત મંદ ધોષણા કા ઢમ−મ શબ્દ હવા કે ઝેકે કે સાચ આયા ઔર દૂર અનંતમે' જા કર વિલીન હેા ગયા.
(૨)
પ્રાતઃકાલ હૈ। ગયા થા; સૂરજ અભી-અભી નિકલા થા. જિસ પ્રકાર એક ચતુર ચિત્રકાર પદે કે સમપૃષ્ઠ પર પેન્સિલ કી નાક સે પહાડ, પેડ, નદી, નાલે, પુષ્પિત ધાટી કે ખીચ મેં કલ કલ કર કે બહનેવાલી તરગત નદી, ઉસકે તટ પર ખસી હુઇ લતા-વેષ્ટિત સુંદર ઝેપડિયાં આદિ અકિત કર કે ઔર સુંદર રંગ ટ્રે કર વિત-જાગૃત દૃશ્ય બના દેતા હૈ, ઉસી પ્રકાર પડિયાં, ગાંવ કે ચારેાં એર હંસતી હુઇ ખેતી, નદી ઇત્યાદિ સબ દશ્ય એક-એક કર્ કે ઉષા કે પ્રકાશ સે પ્રકટ હા ગયે થે. ખાલ કી સુનહરી કિરણે નદી કી ઉઠતી હુઇ તરંગેાંસે ઝિલમિલા ઝિલમિલા કર ખેલ રહી થી ઔર પેડાં કી હરી-હરી પત્તિયાં મેં સુનહરે ર્ગ કી ગેટ લગા કર સ્વર્ગીય દૃશ્ય ઉપસ્થિત કર રહી થી. ઠંડી હવા બહુ રહી થી. દશ્ય ખેડા સુહાવના થા. ગ્રામવાસિયાં કે જગને કા ધીમા-ધીમા શબ્દ હૈ। રહા થા, એક વૃા સ્ત્રી અપની ઝાંપડી સે બાહર નિકલી. દૂર કે એક લાઇન મે મિલે હુએ પેડાં સે લે કર ઉસકે અપને પૈર કે નીચે ક રિયાલી તક હરએક દૃશ્ય ઉસપર મેાહિની મંત્ર પઢ રહા થા, વૃદ્દા બડી દેર સે એકટક દેખ રહી થી. પીછે સે ઝંપડી મે સે નિકલ કર એક ૧૯ વર્ષ કે લડકે તે વૃદ્ધા કા હાથ પકડ કર પૂછા−
“માં! ક્યા દેખ રહી હૈ। ’
વૃદ્ધા—બેટા! જો, ઇસ તુમ્હારી માં કી ભી માં હૈ, ઉસે દેખ રહી હૈં.
લડકા—યા માં ?
વૃદ્ધા—સામને દેખે; ક્યા દિખાઇ પડતા હૈ ?
લડકા——હરે હરે ખેત, ઉનકે બીચ મેં ચમકતી સાતેકી લકીર-સી વહુ છેાટી નદી, ઉસકે આગે છેટી હરી–હરી પહાડિયાં, ઉસકે દે અ’ગુલ ઉપર ચમકતે સાતે કે કટારે-સા સૂરજ ઔર નીલા આકાશ.
વૃદ્ધા—કૈસા દૃશ્ય હૈ ?
લડકા—બડા સુંદર, માં ! જૈસે દુનિયાભર કી સુંદરતા યહીં સા કર રખ દી ગઇ હા !
વૃદ્ધા--યહી તુમ્હારી માં હૈ! ગૌર સે દેખા, તુમ્હારે 'ગેાં મે' ઇસીકી ધૂલ લગી હૈ; યહ જો અન્ન ખાતે હા, જિસસે ખના હુઆ યહ રક્ત તુમ્હારે શરીર કી રગ-રગ મેં દૌડ રહા હૈ, યહ જો મીઠા અમૃત સા પાની પીતે હા, યહ પૃથ્વી જિસ પર તુમ ઇસ સમય ખડે હુએ હા, ખેડૂતે સાતે ઔર ચલતે-કિરતે હૈ। ઔર યહ મનેાહર દૃશ્ય જો તુમ પર પ્રેમ કા મંત્ર પઢ રહા હૈ, જાનતે હૈ, યહ તુમ્હેં કહાં સે પ્રાપ્ત હતા હૈ ઔર કહાં પર હૈં?
લડકા~સ પૃથ્વી સે.
વૃદ્ધા—યહ પૃથ્વી કહાં કી હૈ ?
લડકા જાપાન કી.
વૃદ્ધા—યહી તુમ્હારી માં હૈ, બેટા! ઔર ગૌર સે દેખા.
લડકા—હાં, માં ! યહ ભી હમારી માં હૈ.
વૃદ્ધા—નહીં’–નહીં”, ‘યહ ભી” નહીં, યહી તુમ્હારી માં હૈ ઔર મૈં ભી” તુમ્હારીમાં માન લે, યદિ કાઇ તુમ્હારી ઇસ માં કે ઇસ હરે અંચલ કૈા ઉધાડના ચાહે—ઇસ રમ્ય દૃશ્ય કા નષ્ટ–ભ્રષ્ટ કરના ચાહે–તુમ્હારી ઇસ માં કી છાતી પર અપને પૈને ભાલાં કે ગાઢ કર અત્યાચાર કરના ચાહે, તેા ?
લડકા—મેરે સબલ હાથ ઉસે રાકને ! આગે બઢેગે.
વૃદ્ધા—-શાબાશ, બેટા ! શાખાશ ! તુમ્હારા કવ્ય હૈાગા કિ તુમ અપને પ્રાણોં સે અપની માતા કે શરીર કાઢક કર્ શત્રુ કે વાર કૈ અપની છાતી પર લે.
લડકા—હાં, માં ! મેરા યહી વ્યહાગા.
વૃદ્ધા—તુમ્હારા યહી કવ્યૂ હેાગા; ઔર દિઈસસે ભી અધિક ઔર કુછ હૈ। સકે, તે વહુ ભી; તુમને કલ કી ધોષણા સુની હૈ, બેટા ?
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com