________________
૮૭
દેશ કે લિયે ३२-देश के लिये
ગાંવ કે દૂસરે છેર સે અબ ભી ઢેલ કા ગંભીર શબ્દ સુકાઈ પડ રહા હૈ, અભી થોડી દેર પહલે ઇસ ચૌરાહ પર કુછ સિપાહિયાં ને એક ઘોષણા સુનાઈ હૈ. પતા નહીં, ઉસ ઘેષણ મેં કયા બાત થી; હાં, ઇતના સ્પષ્ટ હૈ, સુનનેવાલે કે ઉપર ઉસને બડા અસર કિયા હૈ. ઐસા પ્રતીત હોતા હૈ માન એક વિદ્યુત-ધારા ઇધર સે ઉધાર દૌડ ગઈ હૈ, ચારે એર એક પ્રકાર કી ઉત્તેજના હૈ, યુવકે કી આંખેં ચમક ઉઠી હૈં, ઉનકે સિર ગર્વ સે ઉન્નત હો ગયે હૈ, એકદૂસરે કી એર ભાવમયી દૃષ્ટિ સે દેખ રહે હૈ, જિસે સબ એક હી બાત કા અનુમોદન કર રહે હાં-“હમ ભી જાયેગે” “હમ ભી જાયેગે.” બુ કી અલ્પ ઔર ક્ષીણ દષ્ટિવાલી આંખોં મેં એક જાતિ આ ગઈ હૈ, વે એક બાર સામને દૂર ક્ષિતિજ તક ખડે પેડે ઔર હરી-હરી ખેતી સે સુલાતી જાપાની ભૂમિ કી ઓર દેખતે હૈં ફિર અપને જીણું ઝરી પડે હુએ ઢીલે જેવાલે શરીર કી ઓર, ઔર એક દીર્ઘ નિઃશ્વાસ કે સાથ ઉનકે નેત્રોં સે મુઝવે હુએ ગાલ પર ગરમ ગરમ આંસુઓ કી બુંદે ટપક પડતી હૈ. એકાએક અપને જરાણું દેહ કી સમગ્ર શક્તિ કે એક બાર એકત્ર કર કે લાડી કે સહારે જોશ મેં ઉઠ ખડે હોતે હૈ, બચ્ચાં કે બાલ્ય-સુલભ-સારલ્ય સે યુકત સંદર મુખ પર ભી થેડી દેર કે લિયે ગંભીરતા કા ભાવ આ ગયા હૈ. વે એકટક, કુછ સોચતે હુએ, પિતાઓ કે વીરતા ઔર દઢતામય ચેહર કી ઓર દેખ રહે હૈં. ઉનકી આંખે મેં ચપલતામિશ્રિત ઉત્સાહ ઔર આતુરતા હૈ.
એક રોટવાલે કી દૂકાન પર એક ઝુંડ હૈ, એક અર્ધ-વૃદ્ધ વ્યક્તિ ને હાથ મેં તલવાર તલતે હુએ, અપની બહુ કી ઓર દેખ કર કહા-“અભી તે ઇનમેં તલવાર પકડને કે લિયે પર્યાપ્ત શક્તિ હૈ.” ફિર, સામને ખડે હુએ યુવક કી ઓર દેખતે હુએ બોલા–“
કેજી, તુમ દેખતે હે, મૈ બુઢ્ઢા દૂ? પરંતુ, મેરા મન અભી બુટ્ટા નહીં હૈ. અપની જન્મભૂમિ કે પ્રતિ મેરા મન ઉતના હી અટલ ઔર સત્ય હૈ.' બુઢ્ઢા ગદ્ગદ્ કંઠે સે ઉમંગ મેં બાલતા જ રહા થા. સંધ્યા કે ધુંધલે પ્રકાશ ઔર ગાંવ કી ઝપડિયો સે ઉઠે હુએ ધુઓં મેં દૂર કે દશ્ય એક-એક કરતે વૃદ્ધ કે મસ્તિક મેં બહુત દિન કી બાત કી સ્મૃતિ કે સમાન લુપ્ત હોતે જા રહે થે. આસપાસ કી ઝપડિયાં હિલતી હુઈ અસ્પષ્ટ છાયા કે સમાન હે રહી થીં. ઉસ ધુંધલે પ્રકાશ મેં ભી વૃદ્ધ કે મુખપર ઉત્તેજના સ્પષ્ટ પ્રતીત હતી થી, ઉસકા સ્વર ક્રમશઃ તેજ હો રહા થા. વહ કહતા ગયા
આજ જન્મભૂમિ કે હમારી આવશ્યકતા હૈ. બચપન સે આજ તક હમેં જિસને અપની ગોદ મેં ખિલયા હૈ, ઔર મરને કે બાદ ભી જ હમારી ધૂલ કે અપને આંચલ મેં બાંધ કર છાતી સે લગા કર રખેગી; સુખ-દુઃખ મેં, ચિંતા ઔર વિપત્તિ મેં, આવશ્કતા પડને પર
‘સે હમને પુકારા હૈ, આજ ઉસે હી હમારી આવશ્યકતા હૈ. જાપાન કે અન્ન સે બના રક્ત કા હરએક કણ ઉસીકા હૈ ઔર ઉસીકે કામ આના ચાહિયે.”
વૃદ્ધ કા સ્વર કુછ-કુછ કાંપ રહા થા, દૂકાન પર જલતી હુઈ અંગીઠી કે દહકતે હુએ અંગારો કા લાલ-લાલ પ્રકાશ વૃદ્ધ કે મુખ પર પડા રહા થા, જિસસે ઉસકે ચેહરે પર સૈનિક દઢતા દેખી જા સકતી થી.
એ !અભી થોડી દેર પહલે આયે હુએ એક આગંતુક ને કહા “કયા બાત હૈ?”
ભીડ મેં સે કઈ દઢ સ્વર મેં બોલા–“તુહે પતા નહીં ? આજ એક ઘેષણુ હુઈ હૈ. રૂસી ભેડિયે, હમારે જાપાન પર, ખૂની આંખ સે ઘૂરતે હુએ ગુર રહે હૈ, જન્મભૂમિ ને અપને પુત્રો કે સ્મરણ કિયા હૈ. જિનકે અપની જન્મભૂમિ સે પ્રેમ હૈ, યે ઉસકી પુણ્ય સેવા કે લિયે અપને નામ સનિક મેં જા કર લિખાવે, આજ ઉસે ઉનકી આવશ્યકતા હૈ.” : ઉસ ભીડ મેં સે બહુત લોગે કા મિલા હુઆ કુછ ધીમા-ધીમા-સા શબ્દ સુના પડને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com