________________
૩૧૬
શુભસ’ગ્રહ-ભાગ ચાથા
સકતે હા; પરંતુ અભી તા તુમ મેરે સૈનિક હેા, મૈં તુમ્હે આના દે ચૂકા ક્રૂ, તુમ્હેં ઉસકા પાલન કરના હોગા ! યહ મેરી સબસે અધિક રિયાયત તુમ્હારે સાથ હૈ.”
ગાર્ડન કે મન મેં ભારી સંગ્રામ હૈ। રહા થા, ઉસને દૃઢતાપૂર્વક કહા- મુઝે કહતે દુઃખ હૈાતા હૈ કિ મૈં આપકી ઇસ આજ્ઞા કા પાલન કરને સે મજબૂર હૈં. આપ મુઝે અલ–અજહેર કે વિદ્યાર્થી ઔર અધ્યાપકાં કા નિકાલ દેને કી હી આજ્ઞા નહીં દે રહે હૈ, બલ્કિ સૈકડાં, નહીં નહી', હજારાં કે ખૂન સે મેરે ઔર મેરે સૈનિકાં કે હાથ રંગને કા ભી કહતે હૈ....”
“દુષ્ટ ! કૈસી બેહુદી બાત હૈ!” જનરલ ને ઘૃણા સે કહા—“ યે કાયર મિત્રવાસી લાગ સૈનિકાં કે આગે ઠંરેંગે ? બંદૂક દેખતે હી ચિડિયાં કી તરહ ઉડ જાવેગે ! અગર તુરે ભી, તે યહ દેખ ઉનકા હી હેાગા ! સાચેા, સમઝા, મેરી આજ્ઞા કા પાલન કરા!'
“ મને સાચ લિયા, ઔર સમઝ લિયા! મુઝે દુઃખ હૈ કિ મૈં આપકી આજ્ઞા ક! અમ ભી વિધ કરતા. યદિ આપકા ઈસ કામ મેં સહાયતા દૂંગા, તેા વહુ મેરે લિયે ઔર ભી અધિક દુ:ખ કી બાત હેાગી. ઇસ કામ સે નિરીહ પ્રજા કે ખૂન કી નદિધ્યાં બહુ જાય...ગી, સારા દેશ । ઉઠેગા, અશાંત હા જાયગા, ભારત મે, યૂરેપ મે, અમેરિકા મેં સત્ર ઇંગ્લેંડ કા માન મતિ હૈ। જાયગા. ઘાયલેાં ઔર મૃત}ાં કે બિલખતે સ્ત્રી બચ્ચે કી આ ઇગ્લેંડ કે સિંહાસન કા હી નહીં, આકાશ કા ભી હિલા ઈંગી! ઇસ પ્રકાર હમ અપની જડ અને આપ હી કાટેંગે ઔર શીર ઇસ કલક કા ટીકા કિસકે સિર લગેગા ? આપ જરા સાચે' તે ?'’
યુવક ગાર્ડન કી ઇતની દઢતાપૂર્ણ ખાતે સુન કર જનરલ ચેડા વિચલિત હુઆ, ઉસને કુછ શાંત હૈ! કર કહાદિ તુમ્હારા ઐસા હી કહના હૈ, તે મૈ ઇસ આજ્ઞા કે એક શ પર વાપિસ લે સકતા . તુમ્હેં ઇસ્માઇલ કા-સારે ષડ્યંત્ર કી જડ -બિના બિલમ્બ દેશ સે આહર કર દેના હાગા.’
ગૃહ ભી સંભવ નહી. મિશ્રવાસી ઈસ્માઇલ કા મહાત્મા માનતે હૈ. ઉસકે સાથ અત્યાચાર કરના સારે દેશ કે સાથ-ઉનકે ધર્મ કે સાથ અત્યાચાર કરના હૈાગા. ઉનકી દૃષ્ટિ ઐસા કામ માનવતા કે પ્રતિ, ઈશ્વર કે પ્રતિ, અપરાધ કરના હૈગા.'
""
યહુ સથ્ય ઠીક હૈ। સકતા હૈ; પર હમ સૈનિક હૈ; હમે ← સે હી વિચાર કરના હૈગા. બિના કિસી વાદવિવાદ કે મેં પૂછના આજ્ઞા પાલન કરને કે લિયે તૈયાર હા ય! નહી ?”
માતોં પર સૈનિક કી દૃષ્ટિ ચાહતા દૂં કિ તુમ મેરી
“ યહ તા જધન્ય પાપ હાગા.”
“પાપ અથવા પુણ્ય, ઇસસે તુમ્હેં કયા મતલબ ? કયા તુમ મેરી આજ્ઞા ક! પાલન નહી કરેાગે ?” યહ મેરી આત્મા કે વિરુદ્ધ હાગા.”
પ્રશ્ન તુમ્હારી આત્મા કા નહીં હૈ, પ્રશ્ન હૈ સમ્રાટ્ કે ખાયે નમક કા હલાલ કરને કા ઔર મેરી આજ્ઞાપાલન કો.”
“જબ મૈને સૈનિક કી દીક્ષા ગ્રહણ કી થી, તબ યા મૈને અને મનુષ્ય કે અધિકારાં કૈ ભી મેચ દિયા થા ?”
અપને અધિકારાં કી ચર્ચા મત કરેા, યાદ રકખા, સબસે પડેલે તુમ સૈનિક હૈ.”
“હાં, મૈં સૈનિક; પર ઉસસે ભી પહલે મૈં' મનુષ્ય દૂ”
જનરલ કા ક્રોધ નિસ્સીમ હા ગયા. ગાર્ડન કે ઈસ પ્રકાર પ્રતિવાદ કરતે દેખ કર જનરલ ને આવેશ મેં ઉસકે સૈનિક કે ચિહ્ન છીન લિયે, ઉસે સત્ર પ્રકાર સે અપમાનિત કિયા; પરંતુ ધીરવીર ગાન તે દૃઢતાપૂર્વક કહા——
એક અનુચિત આજ્ઞા કા પાલન નહીં હો સકતા. યહ આજ્ઞા સર્વથા અનુચિત હૈ, અન્યાયપૂર્ણ હૈ. આપ મુઝે હત્યા કરને કા કહ રહે હૈં–હત્યા કરને કા ! જનરલ ! ગાર્ડન એક સચ્ચા સૈનિક હૈ, વહ ઐસા નહીં કર સકતા!”
એક સચ્ચે સૈનિક કી ભાંતિ ધૃતને ઉંચે પદ કા ભી તૃણુવત્ સમઝ, જાતે-જાતે ગાર્ડન ને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com