________________
^
^^^^^
^^
^^^^^
ખેબર કા દર
* ૪૩ કિયા. બાદશાહ બાબર ઔર હુમાયૂ ઈસી માર્ગ સે આતે હૈં. ચંગેસનાં, નાદિરશાહ ઔર અહમદશાહ અબ્દાલી અપની વિશાલ સેનાઓ કે સાથ ઇસી માર્ગ સે આએ.
ન જાને કિતને યુદ્ધ ઈસ તંગ દરે મેં હુએ હૈ. પ્રાચીન વૈદિક કાલ સે લે કર આખિરી અફઘાન-યુદ્ધ તક હજાર સેના ઈસ સ્થાન પર અપની શક્તિ કા પરીક્ષણ કરી ચૂકી હૈ. મૈબર કી પુરાની સ્મૃતિ કેવલ યુદ્ધ કી હી નહીં હૈ. કિતને હી બૌદ્ધ ભિક્ષુ પશ્ચિમ ઔર ઉત્તર સે ઇસી માર્ગ કે પાર કર ભારત મેં ધર્મપિપાસા કો શાંત કરને કે લિયે આએ. કિતને હી ધમ–પ્રચારક ભારત સે શાંતિ ઔર પ્રેમ કા સંદેશા લે કર મૈબર કે માર્ગ સે બાહર ગએ. નિઃસંદેહ બર' યહ એક અદ્દભુત, રહસ્ય પૂર્ણ ઔર રોમાંચકારી શબ્દ હૈ. ઇસે બોલતે હી કિતની ઐતિહાસિક ઘટનાઓં, કિતની સ્મૃતિ, કિતને યુદ્ધ, એકસાથ આંખ કે સમ્મુખ આ જાતે હૈ..
ખેબર એક ભયંકર ચીજ હૈ, ન કેવલ ઇસલિયે કિ આજ વહાં નર-રાક્ષસે કા નિવાસ હૈ બહિક ઇસ લિયે ભી કિ વહાં કિતને હી ભયંકર કાંડ હો ચૂકે હું. કિતની હત્યા, કિતના રક્તપાત ઈસ તંગ પહાડી ગલી મેં હો ચૂકા હૈ. હમારી બહુત ઇરછા થી કિ ઇસ ઐતિહાસિક ઔર સાથ હી ભયંકર માર્ગ કે અપની આંખોં સે દેખા જાય, આખિરકાર ઈસ વર્ષ હમેં અવસર મિલ ગયા.
હમ કુલ આઠ આદમી થે, સબ-કે-સબ નવયુવક, ઉત્સાહી ઔર સાહસી. ઈન હિંદૂ-મુસ્લિમ ઉત્પાત કે દિને મેં ખેંબર જાના સુગમ બાત નહીં હૈ. લંડીકેટલ ઔર ઉસકે આસપાસ કે ઇલાકે સે હિંદ લોગે કે નિર્વાસિત કિયા જા ચૂકા હૈ. ઇસ્લામી આતંક સબ જગહ છાયા હુઆ હૈ. સીમા–પ્રદેશ કે હિંદુઓં કા જીવન સુરક્ષિત નહીં હૈ, સિંધુ નદી કે પાર જે રેલવે સ્ટેશન આતે હૈં વે કિલે કી તરહ બનાએ ગએ હૈ. ચારો તરફ ઉંચી દીવાર ઔર બીચ મેં સ્ટેશન હૈ. સમય પર દરવાજા ખુલતા હૈ ઔર ગાડી જાતે હી બંદ હો જાતા હૈ. કિસ લિયે? કયાંકિ સ્ટેશન કે બાબુઓ કા જીવન સુરક્ષિત નહીં હૈ. કિસી ભી સમય ડાકુ લોગ વહાં આક્રમણ કર સકતે હૈ. ઇસીલિયે ઇન્હેં દુર્ગ કે રૂપ મેં બનાયા ગયા હૈ. જબ હમ પેશાવર પહુંચે, તો અનેક ભયાનક વારદાત કી કહાનિયાં સુનને કે મિલી. કઈ હિતચિંતકે ને હમેં સમ્મતિ દી કિ ઇન દિનાં ઐબર મત જાઇએ. મુસલમાન ભડકે હુએ હૈ, હર સમય ઉત્પાત કી આશંકા બની રહતી હૈ. સીમા–પ્રદેશ સે ભાગે હુએ હિંદુ અભી તક પેશાવર મેં વિદ્યમાન છે. અભી જિગ સે ઉનકા સમઝૌતા નહીં હુઆ થા. કુછ ધમધ મુલ્લાં-મૌલાના લોગ કે પ્રચાર સે સંપૂર્ણ સીમાવત મુસલમાન અસાધારણ ઈસ્લામી જોશ સે આવિષ્ટ છે. સીમા કા પઠાન એક ભયાનક પ્રાણી છે, ઉસકે લિયે મરના–મારના બિલકુલ સાધારણ બાત હૈ જૈસે ઈધર લોગ સુગમતા કે સાથ મૂલીગાજર કાટતે હૈં, વૈસે હી યે લેગ આદમિયાં કે સિર કાટતે હૈ. યહ તો ઇનકી સામાન્ય સમય મેં હાલત હૈ, ફિર આજકલ કયા કહના ? આજકલ ઇનમેં મજહબી જેશ કા ભૂત સવાર હૈ. મજહબી જોશ મેં પઠાન કિતના ભયંકર હો સકતા હૈ, ઈસકી ક૯પના ગોરી ઔર ગજનવી આક્રાંતાઓ કી કહાની ૫૮ કર હી કી જા સકતી હૈ.
અપને હિતચિંતકાં કી સંમતિ કી પરવા ન કર હમ લોગ તૈયાર હે ગએ. યહ બીસવ સદી હૈ, ઔબર જાને કે લિયે આજ ઉંટ કા પ્રબંધ કરને કી આવશ્યકતા નહીં, કિસી કાફિલે કી પ્રતિક્ષા કરને કી જરૂરત નહીં. નાદિરશાહ ઔર બાબર વિના ઊંટ કે ઇસ દુર્ગમ માર્ગ સે ન આ સકતે થે; પર આજ ખેબર મેં રેલ બન ચૂકી હૈ. શિલ્પ-વિષયક ઔર વ્યાવસાયિક ક્રાંતિ ને દુનિયા કો બિલકુલ બદલ દિયા હૈ. પ્રાતઃકાલ ઉઠ કર પેશાવર છાવની કે સ્ટેશન પર ચલે જાઈએ. ખેબર કા ટિકટ મિલ રહા હોગા. ટિકટ ખરીદિયે, ઔર સામને રેલગાડી મેં બૈઠ જાઇએ. સાત બજે ગાડી સીટી દે દેગી, ઔર આપ ભારત કો બિદા દેને કે લિયે અફગાનિસ્તાન કી તરફ ચલ પડેંગે. કિતના સુગમ કામ હૈ!
હમ લેગ રેલગાડી મેં સવાર હે ગએ. સારી ગાડી પહાને સે ભરી હુઈ થી, કિસીકા
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com