Page Text
________________
૨૮૦
શુભસંગ્રહ-ભાગ ત્રીજો
જલ-સમાધિ . લગભગ ચાલીસ વર્ષ તક અપને સાધુત્વ ઔર કવિત્વ કે દ્વારા જનતા કી સેવા કરને કે બાદ સન ૧૬૦૯ ઇ મેં ફાગુન કણ પંચમી કે દિન મહાસાધુ એકનાથજી કી તબિયત કુછ ખરાબ હો ગઈક ઔર ઉનકે થોડી સી મૂછ આ ગઈ. મૂછ સે સાવધાન હોને પર ઉોને અપને શિષ્ય કે ખુલાકર કહા કિ “કુલ મેં પ્રયાણ કરૂંગા. ઇસલિયે પ્રાતઃકાલ ગોદાવરી કે મૈદાન મેં હી કીર્તન કી સબ તૈયારી કી જાય. કીતન કરને કે બાદ દો પહર કે મેં અપની દેહ કા વિસર્જન કરૂંગા.” 1 યહ વાર્તા દસ-બીસ કેસ આસપાસ તુરંત ફેલ ગઈ; ઓ રે દિન હજારાં નરનારી ઉનકે અંતિમ દર્શન કે એકત્ર હુએ. કીર્તન કે દ્વારા ભગવદ્ભજન ઔર લોગે કે નીતિ-ધર્મ કા ઉપદેશ કરને કે બાદ સબસે આજ્ઞા લે કર એકનાથજી ગોદાવરી મેં પ્રવિષ્ટ હુએ. દર્શક લોગો કે નેત્રાં સે આંસુઓ કી ધારા બહ રહી થી. સબકે દેખતે દેખતે એકનાથ ને “જય જનાર્દન” કી ગંભીર સ્વનિ કે સાથ જલ- સમાધિ લે લી. એકનાથજી જીવન્મુકત સાધુ છે. શરીર કે રખના અથવા ઉસકા વિસર્જન કરના, ઉનકે લિયે કૌતુક-માત્ર થા.
ઇકસઠ વર્ષ કી અવસ્થા મેં ફાગુન-કtણ પછી કો ઉન્હોંને શરીર કા ત્યાગ યિા. યહ તિથિ મહારાટ મેં “નાથષણી” કહલાતી હૈ. ઈસી દિન એકનાથજી કે જન્મસ્થાન પઠને મેં બડા ભારી મેલા લગતા હૈ.
એકનાથજી કી હિંદી-રચના . મહારાષ્ટ્ર કે પ્રાયઃ અધિકાંશ સંસેં ને સેક વર્ષ પહલે હિંદી(રાષ્ટ્ર-ભાષા)મેં અપને કુછ પદ રચે હૈં. સાધુવર્ય એકનાથ ને અબ સે કોઈ ચારસૌ વર્ષ પહલે જે હિંદી-રચના કી હૈ, ' ઉસકા નમૂના દેખિયે.
પદને બંદે હસ્યાર રહના બે ! સાહેબ રાજી રૂખના બે ! (2) ગાંજા દારુ મત પિયો યાર ! અક્કલ ગુગ હતી, અપને પલ્લે કા દામ ખરચ કર, મુખ મેં મખિયાં જાતી. જુબાજી મત કરો યારો! અક્કલ ગુંગ હોતી, અપને પલે કા દામ ખરચ કર, સિર પર જુતિયાં પડતી. રંડીબાજી મત કરો યાર! અકકલ ચુંગ હતી, અપને પલે કા દામ ખરચ કર, હાથ મેં ચવરી આતી. એકા જનાર્દન” કા બંદા અક્કલ તુજ દેતા, દિલ ચાહે તે શિક લે પ્યારે ! નહીં તે ખા જા ખત્તા.
(૨) ભજન બિન ધિગ ચતુરાઈ ગ્યાન (ટેક). પિથી પુરાન વાચત સબ હી, કામ નહીં ગુરુ-ગ્યાન;
લેક કહૈ હમ આતમજ્ઞાની ગ્યાન નહીં અભિમાન.
. “એકા જનાર્દન” ગુરુ કા બંદા, ભક્તિ ભજન મેં પ્રાણ. ઇત્યાદિ કઈ હિંદી-૫દ એકનાથજી કે પાયે જાતે હૈ, યે અપની કવિતા મેં “એકા જનાર્દન” ૫દ ૨ખતે થે. એક અપને લિયે ઔર જનાર્દન’ અપને ગુરુ કે લિયે.
ઉપર્યુક્ત હિંદી-પદ મેં ઉપદેશ સાધારણ હૈ, પર ઉસ સમય કે મહારાષ્ટ્ર-સતે કે હિંદી પ્રેમ કા અરછા પરિચય મિલતા હૈ. કહના નહીં હોગા કિ વર્તમાન મહારાષ્ટ્ર સજજને મેં જે રાષ્ટ્ર-ભાષા-પ્રેમ વિશેષ પાયા જાતા હૈ, વહ ઇન સંત-મહાત્માઓ કી કૃપા ઔર આશીર્વાદ કા હી ફલ હૈ. (હિંદી માસિક “સરસ્વતી” માં લેખક-શ્રી લક્ષ્મીધર વાજપેયી )
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034612 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1928 |
| Total Pages | 432 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |