________________
ક્ષીરસાગર મેં લક્ષ્મીજી સે ભેંટ ક્યા હુઆ ? થોડી હી દેર બાદ મૈને દેખા, કિ ક્ષીરસાગર આ ગયા. સામને હી ભગવતી કમલા, કમલપર સુખાસીન હૈ. ઉન્હ દેખતે હી મેં નતમસ્તક હો હાથ જોડકર સામને ખડા હુઆ. શ્રી લક્ષ્મીજી ને મેરી ઓર કપા-દષ્ટિ સે દેખા. ઉસ સમય કા મેરી દશા કા યા વર્ણન કિયા જાયે ? મુઝે હાથે સે સ્પર્શ કરતે હુએ પૂછા–“ કહે વત્સ! ક્યા ઇછા હૈ?”
“માતાજી ! મેં આપસે પહલે કુછ પ્રશ્ન કરને કી આજ્ઞા ચાહતા હૂં.”
નિર્ભયતાપૂર્વક જે ચાહે સે પ્રશ્ન કર સકતે હૈ.” અપની અભિલાષા કી પૂર્તિ દેખકર મેરા હૃદય મારે હર્ષ કે કૂદને લગા. અપને પર દેવી વિષ્ણુપ્રિયા કો પ્રસન્ન જાનકર, મૈ અપને કો કૃત-કૃત્ય સમઝને લગા. થોડી દેર સોચન-વિચારને કે બાદ મૈને અત્યંત વિનીત ભાવ સે શ્રીઉલૂકવાહિની દેવી સે ઈસ પ્રકાર પ્રશ્ન કિયે –
સં--જગદંબે ! આજ સે કુછ શતાબ્દિ પૂર્વ, ભારતપર જે આપકી કૃપા થી, વહ આજ કે નહીં? દેશ આપકે બિના ખડી સંકટાવસ્થા મેં હૈ ! આજ તક ભી હમ હિંદૂ લોક આપકી ઉસી ભક્તિભાવ સે પૂજા કરતે હૈ, જિતની કિ આજ સે હજાર વર્ષ પૂર્વે કરતે થે.”
લક્ષ્મી—“પુત્ર ! તિરસ્કારપૂર્વક જીવન વ્યતીત કરને કી અપેક્ષા મૃત્યુ અધિક સુખકર હૈ. અપમાનિત હો કર રહને કી અપેક્ષા વહાં નહીં રહના હી અરછા હૈ. આજ સે કુછ શતાબ્દિ ! જે પ્રેમ મેરા ભારત સે થા, ઉતના આજ નહીં હૈ. આજ સે ૧૦૦-૨૦૦ વર્ષ પૂર્વ જિસ પ્રેમ સે મેરી પૂજા ભારત મેં હોતી થી, વહ આજ નહીં હૈ. હૈ, પૂજા કા પાખંડ અધિક હૈ: કિંતુ વાસ્તવ મેં પૂજા નહીં, કિંતુ મેરા અપમાન હૈ. પૂજા” શબ્દ કા અર્થ આજકલ તુમ લોગ ને પુષ્પ, પત્ર, ફલ, જલ, ગંધાક્ષત, ધૂપ, દીપ, નૈવેદ્ય કે સમઝ લિયા હૈ, કિંતુ “પૂજા” કા અર્થ યહ તો હે હી નહીં, “પૂજા શબ્દ કા અર્થ હૈ, આદર-સત્કાર, માન-પ્રદાન-સે ભારતવાસિયે મેં હૈ હી નહીં.
મૈ--“દેવીજી! પહલે તે મિટ્ટી કે દીપક દ્વારા ધુંધુલી રોશની આપ કે સ્વાગતાર્થ હોતી થી: આજ બિજલી, ગેસ, કાર્બોઈડ આદિ આંખ કે ચકાચોધ ઉત્પન્ન કરનેવાલી રેશની આપ કે સ્વાગત કે લિયે હોતી હૈ. પહલે આપકા આસન ખાદી કી મોટી ખુરદરી ગી હોતા થા, તે આજ રેશમ, મખમલ આદિ મૃદુ સ્પ વસ્ત્રોં કા આસન આપકે લિયે તૈયાર કિયા જાતા હૈ. પહલે મકાન કે મિટ્ટી સે પિતા જાતા થા, તે આજ વાર્નિશ સે શુદ્ધ ઉત્તમ ચમકદાર રંગ હોતા છે. આજ સે ૧-૨ શતાબ્દિ પૂવ ઈતની તરહ કી આતિશબાજી કેઈ નહીં છોડતા થા, જિતની કિ આજ છોડી જાતી હૈ. મેં ! તુમ્હારી પૂજા કે દિન પહલે ભારતવાસી ખાદી કે માટે ઔર બેઇદે કટિંગ કે વસ્ત્ર પહના કરતે થે, પરંતુ આજ ઉત્તમ સે ઉત્તમ મનમેહક બઢિયા કટિંગ કે વસ્ત્ર ધારણ કરતે હૈ. સારાંશ યહ, કિ પહલે જમાને કી અપેક્ષા, ઇસ સમય મેં ભારત આપકા અછી તરહ સ્વાગત કરતા હૈ, કિન્તુ ફિર ભી ન જાને આપ કિસ લિયે ભારત સે રૂછ હો ગયી હૈ”
લક્ષ્મી--“બસ, યે હી બાતેં ઐસી હૈ, જે મુઝે હાર્દિક દુઃખ પહુંચાતી હૈ. મુઝે તો વહી મિઠી કે દિયે ઔર મીઠે તેલ કી રોશની હી પસંદ થી. તુમ્હારે યે ગેસ ઔર બિજલી કી રોશની મુઝે નહી ભાતી. મુઝે તુમ્હારી મખમલ ઔર મલમલ કી કેમલ ગદિયાં નહીં સુહાતી. વિદેશી વસ્ત્રો કે પહન કર યા મેરે લિયે ઉહીં વસ્ત્રો કા આસન બનાકર મુઝે ઉપર બિઠાને કા પ્રયત્ન કરના માનાં પથ્થર પર કમલ બેના હૈ. તુમ લોગ કિતને અજ્ઞાની હો, જબ કિ તુહે યહુ માલૂમ હૈ. કિ વિદેશી વસ્ત્રો મેં ચર્બ લગી હોતી હૈ. રંગ, રક્ત સે બના હોતા હૈ. જિતને ભી બઢિયા વસ્ત્ર હોતે હૈ, ઉનમેં ગૌ ઔર ભેડ કી ચર્બી કા કલફ દિયા જાતા હૈ. તુમ સ્વયં મુઝે વિદેશ મેં ભેજને કા પ્રયત્ન કરતે હો. પ્રતિવર્ષ વિદેશી વસ્તુઓં કા આદર ઔર મેરા નિરાદર કરતે હો. જબ મૈંને અપના ઇસ પ્રકાર આદરસત્કાર નહીં દેખા, તે મુઝે એસે સ્થાન પર જાના પડા, જહાં મેરી માન મર્યાદા કી રક્ષા હોતી હૈ. દીપાવલિ કે દિન મેરી પૂજા કા ઢાંગ દિખાને સે એ પ્રસન્ન નહીં હો સકતી, પહલે તુમ લોગ ઇતની આતિશબાજી નહીં કુંકતે થે. અબ વિવિધ પ્રકાર કી : આતિશબાજી લે કર લમી મેં આગ લગાવે . લાખો-કરોડો મેં દો દિન મેં આગ લગા દત
હો. દેખો, મેર શરીર તુમ્હારી આતિશબાજિયે સે કિસ તરહ જલ-ભુન ગયા હૈ. જહાં-તડાં કલે પડ ગયે હૈ.”
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com