________________
vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv
૨૨૨
શુભસંગ્રહ-ભાગ ત્રીજો હી એક કન્યા વિદ્યાલય સ્થાપિત કિયા. આજ જાલંધર કા પ્રસિદ્ધ કન્યા-મહાવિદ્યાલય ઉસી કા વિકસિત રૂપ હૈ. ઇધર ઉનકી વકાલત ભી બહુત અછી તરહ જમ રહી થી ઔર આર્ય સમાજ કી સેવા કે લિયે વકીલાત છોડને કે સમય થે જાલંધર નગર કે અત્યંત પ્રસિદ્ધ ઔર અરજી વકીલ છે. સન ૧૮૯૧ ઇમેં ઇનકી, ધર્મપત્ની શિવાદેવીજી દો પુત્ર -ઔર દે પુત્રી કે છોડ કર દસ અસાર સંસાર સે ચલ બસી ! ઇસ પારિવારિક દુર્ઘટના ને મશીરામજી કો અત્યંત શાકાતુર કર દિયા. યે શિવાદેવી કો બહુત હી આધક પ્યાર કરતે થે ! યે - બાતે સ્વામી શ્રદ્ધાનંદજી કે અતીત જીવન કી કુછ સ્મૃતિય હૈ. ઇસકે બાદ ઉનકા જીવન સાધારણતઃ સબ લોગ જાનતે હી હૈ. હાં, પ્રસંગવશ ઇતના કહ દેના આવશ્યક હૈ કિ મુન્શીરામજી હી ને સન ૧૯૦૨ ઈમેં ગુરુકુલ કાંગડી કે સ્થાપિત કિયા થા ઔર ઇસ સંસ્થા કે સફલીભત અનાને કે લિયે ઉન્હોંને અપની વકાલત છેડકર અપની સારી સેવા ઉસમેં કેન્દ્રીભૂત કર ડી. સન ૧૯૧૭ ૪૦ મેં મહાત્મા મુશીરામજી ને સંન્યાસ-આશ્રમ મેં પ્રવેશ કિયા ઔર સ્વામી શ્રદ્ધાનદ કે નામ સે અભિહિત હુએ. તત્પશ્ચાત સન ૧૯૧૮ ઈ. મેં આયે-સમાજ-ભવન સંબંધી કે ઝગડે મેં સત્યાગ્રહ કે નિમિત્ત ધૌલપુર જાના, સન ૧૯૧૯ઈ. મહાત્મા ગાંધી કે સત્યાગ્રહ આંદોલન મેં સંમિલિત હોના, દિલ્હી મેં સરકારી ફૌજે કી ઉઠી હુઈ સંગીનાં કે સમ્મુખ છાતી ખોલ કર અડ જાના, સન ૧૯૨૨ ઈ. મેં અકાલી સત્યાગ્રહસંબંધી વ્યાખ્યાન દેને કે કારણ દિ હોના આદિ બા પ્રાયઃ સર્વસાધારણ કે ભલી-ભાંતિ વિદિત હૈ. સ્વામીજી કે અંતિમ દિન શુદ્ધિ-સંગઠન ઔર દલિતોદ્ધાર કે પવિત્ર કાર્યો મેં વ્યતીત હુએ. ઈસ કારણ અધિકાંશ મુસલમાને ને ઈનકે વિરુદ્ધ ધૃણુ ઔર ઠેષ કે ભાવ કૈલાના શુરુ કિયા. ઉનકે પાસ ઈસ આશય કી બહુત . સી ગુમનામ ચિક્રિયા અને લગીં કિ તુમ યદિ શુદ્ધિ ઔર સગંઠન કા કાર્ય ને છોડાગે તો માર ડાલે જાઓગેડ પર સ્વામીજી ઇન કી કી બાતેં કી પરવાહ ન કર અપને પવિત્ર કાર્યો મેં . આગે બઢતે હી ગએ. અંત મેં અચાનક વે બિમાર પડ ગએ. ર્ડોકટર ને રાગ કે ન્યુમોનિયા મુલાયા. રોગ કી અવસ્થા મેં અત્યંત દુર્બલ હ કર સ્વામીજી અપને બિસ્તરે પર લેટે થે. ઇસ - દશા મેં એક બદજાત ને અપની શેતાની હરકતેં સે કિસ ભાંતિ ઉન પર કાયરતાપૂર્ણ આક્રમણ કિયા, ઇસ બાત કે લેગ જાનતે હી હૈ !
આજ સ્વામીજી કા શરીર હમારે સાથ નહીં હૈ, પરંતુ ઉનકી અત્યંત પવિત્ર આત્મા હમારી અભાગી જાતિ કી ચિર-નિકા તેડને મેં નિશ્ચય હી સમર્થ હોગી ! સ્વામીજી કે પ્રત્યેક રક્તબુંદ સે એક એક લાખ શ્રદ્ધાનંદ ઉત્પન્ન હેગે. વહ દિન દૂર નહીં હૈ કિ વિશાલ હિંદુ
જાતિ અપની બિખરી હુઈ શક્તિ કો એકત્રિત કર પૂર્ણ શક્તિશાલી હેગી; પરંતુ ઇસકે લિયે - ત્યાગી, વીર ઔર સાહસી લોગોં કી આવશ્યકતા હૈ. આજ યદિ એક હજાર હિંદુ યુવક ઔર નવયુવતિય ધર્મ ઔર દેશ કે ચિર-કલ્યાણ કે નિમિત્ત શુદ્ધિ, સંગઠન ઔર અછૂતોદ્ધાર મેં લગ જાય તે નિશ્ચય હી હમારા ઉદ્ધાર હે સકતા હૈ!
શૈદના એપ્રિલ ૧૯૨૭ના અંકમાં લેખિકા-શ્રીમતી વિદ્યાવતીજી સહગલ.)
T
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com