Page Text
________________
w
સદ્દગત સ્વામી શ્રદ્ધાનંદજી કી અતીત સ્મૃતિમાં
૨૨૧ સકતા. હૈ, સાંસારિક બાત મેં મેં સર્વદા આપ કી આજ્ઞા શિરોધાર્ય કરૂંગા.” પિતા કે હૃદય મેં મુન્શીરામજી કી બાતેં સે બડી ચોટ લગી. ઉને કહા –કયા તુમ્હારા યહ વિશ્વાસ હૈ કિ. હમારે દેવતાગણ નિરે પથ્થર કી મૂર્તિ હૈ?” ઈસ પર મુન્શીરામજી ને કહા –“પિતાજી ! મેં ઇસ સંસાર મેં પરમાત્મા કે બાદ આપ કી હી પ્રતિષ્ઠા કરતા હૂં ઔર આપ જે કુછ ભી મુઝે આજ્ઞા દેગે, મેં ઉસે પૂરા કરને કે લિયે બાધ્ય દં; પર ક્યા આપ ચાહતે હૈ કિ આપકે લડકે મૂઠે હે ? ઈસ પર પિતા ને કહા – “કૌન અપને લડકાં કે ઝૂઠા બનાના ચાહેગા ?' મુશરામજી ને કહા કિર ઇસકા કયા અર્થ હૈ કિ મેં ઉન પ્રતિમાઓ કી પૂજા કરું, જિન મેં મેરા વિશ્વાસ નહીં હૈ?” ઇસ પર પિતા ને એક ઠંડી સૈસ લેકર કહા –“આજ મુઝે માલુમ હો ગયા કિ મર પર કોઈ મેરા શ્રાદ્ધ ઔર તર્પણ ભી નહીં કરેગા!” જૈસી પરમાત્મા કી માયા...............! અછા ઈશ્વર તુમ્હારા ભલા કરે, તુમ સુખપૂર્વક જાઓ !” મુશીરામજી ને પિતા સે નમસ્તે કર જાલંધર કી યાત્રા કી; પર ઉનકે હૃદય પર એક ભારી બોઝ થા. ઉનકે મસ્તિષ્ક મેં શાંતિ ન થી ! રાસ્તે મેં ઉન્હાને સોચા કી યદિ મં પિતા કા મૃત્યુ કે બાદ ઉનકા શ્રાદ્ધ ઔર તર્પણ નહીં કર સકતા તો ઉનકી સંપત્તિ પર મેરા તનિક ભી અધિકાર નહીં. જાલંધર પહુંચતે હી ઉન્હોંને પિતા કે પાસ ઈસ સંબંધ કા એક અત્યંત મર્મસ્પર્શ પત્ર લિખા ઔર સાથ હી ઇસ બાત કા ભી ઉલ્લેખ કર દિયા કિ પ્રત્યેક સાંસારિક બાત મેં મેં આપકી આજ્ઞા કે અનુસાર હી અ૫ના આચરણ કરૂંગા. પિતા કા હૃદય પુત્ર કે ઈસ પત્ર સે પીગલ ગયા; ઔર ઉન્હાને પુત્ર કી બાતેં સે અપના પુર્ણ સંતોષ પ્રગટ કિયા. ઇસસે મુન્શીરામજી કી આત્મા કે કુછ શાંતિ મિલી; ૫ર ઇન્હેં સબસે અધિક આનંદ ઉસ સમય હુઆ, જબ કિ ઉનકે પિતા ને સ્વયં હી મૃત્યુ કે પહિલે આર્ય સમાજ કી દીક્ષા ગ્રહણ કી. તત્પશ્ચાત પિતા કે જીવન મેં સહસા એક પરિવર્તન હો ગયા ઔર વે. મુન્શીરામજી કે સમાજ સંબંધી કાર્યો કે શ્રદ્ધા કી દષ્ટિ સે દેખને લગે.
અપની મૃત્યુ કે કુછ પહિલે ઉન્હને એક વસિયતનામા લિખા થા, જિસમેં અપની સંપત્તિ કા અધિક ભાગ મુનશીરામજી કે નામ લિખ દિયા. યહ દેખ કર મુશીરામજી ને અપને શેષ તીનાં ભાઈ કી ઓર પિતા કા ધ્યાન આકર્ષિત કિયા ઔર પ્રાર્થના કી કિ ઉનકા અધિકાર: ઉહું મિલના ચાહીએ. ઇસ પર પિતા ને ઉનસે અપની ઈરછા પ્રકટ કી કિ મેરી સંપત્તિ ધાર્મિક ઔર પુણ્યકાર્યો મેં હી વ્યય કી જાય ઔર મૈં ઈસ કાર્ય કે લિયે સબ સે અધિક યોગ્ય તુમહે હી સમઝ કર અપની સંપત્તિ તુહે સોંપતા દૂ. યહૈ ઈસ બાત કે કહને કી આવશ્યકતા નહીં કિ મુન્શીરામજી પિતા કે દસ પ્રસ્તાવ પર સહમત નહીં હુએ ઔર ઉન્હોંને પિતા સે ઇસ બાત કા આગ્રહ કિયા કિ વે અપની સંપત્તિ કે બરાબર હી ચારે પુત્રો મેં વિભક્ત કરેં. સાથ હી ઉહને પિતા કે ઇસ બાત કા વિશ્વાસ દિલાયા કિ મૈં આપકી ઈચ્છાનુસાર અપને ભાગ કા તથા અપના ઉપાજિત ધન કા વ્યય કરુંગા. ઇસ બાત કા ઉન્હોંને અંત તક નિબાહી.
પિતા કી મૃત્યુ કે પશ્ચાત મુન્શીરામજી ને અ૫ના અધિક સમય આર્ય સમાજ કે કાર્યો મેં વ્યતીત કરના આરંભ કર દિયા. ઉનકી અધ્યક્ષતા મેં જાલંધર આર્ય-સમાજ (પંજાબ) કી. ગિનતી પ્રાંત કે સર્વશ્રેટ, પ્રસિદ્ધ ઔર ઉપયોગી સંસ્થાઓ મેં હોને લગી. ઉને અત્યંત પરિશ્રમ કે સાથ પ્રચાર-કાર્ય કિયા ઔર ભિન્ન-ભિન્ન સ્થાને મેં આર્યસમાજ સ્થાપિત કિયે. ઉૉને ધાર્મિક સાહિત્ય પઢને કે નિમિત્ત સંસ્કૃત અધ્યયન કિયા. આવશ્યકતા પડને પર છે શાસ્ત્રાર્થ મેં ભી ભાગ લેતે થે. એક બાર ઉન્હોંને દેખા કિ કુછ સનાતની ને શાસ્ત્રાર્થ મેં ઉનકે દ્વારા કિએ ગએ તર્ક કે વિપરીત તંગ સે પ્રકાશિત કર અર્થ કા અનર્થ કર દિયા હૈ.. ઇસ દશા મેં સામાજિક એવં ધાર્મિક સિદ્ધાંતે કે પ્રચાર કે લિયે એક પત્ર કી આવશ્યકતા કા પૂર્ણ અનુભવ કરતે હુએ ઉન્હોને “સદ્ધર્મ-પ્રચારક” નામક એક હિંદી સાપ્તાહિક પત્ર નિકાલા. ઈસ પત્ર કે દ્વારા સમાજ-સુધાર મેં બડી સહાયતાએ મિલી. ઉસ સમય જલંધર નગર મેં કેવલ એક કન્યા-પાઠશાલા થી, જિસકા સંચાલન ઈસાઈ કે દ્વારા હોતા થા. ઉસ પાઠશાલા મેં લડકિયાં કે ઐસી દૂષિત શિક્ષા દી જાતી થી, જિસસે ઉનકે હૃદય મેં હિંદુ-ધર્મ કે વિરુદ્ધ ધૃણા ઔર બુરે ભાવ ઉત્પન્ન છે. મુન્શીરામજી કે લિયે યહ બાત અસહ્ય થી. ઉહેને શીધ્ર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034612 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1928 |
| Total Pages | 432 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |