Page Text
________________
સદ્ગત સ્વામી શ્રદ્ધાનજી કી અતીત સ્મૃતિયાં
૨૧૭ ન કર લેગી, તખ તક આપ દર્શીન નહીં કર સકતે. યદ્યપિ કાઈ સાધારણ વ્યક્તિ હાતા તા અન ખાતાં કી પરવાહ ન કરતા, પર મુન્શીરામજી કે મસ્તિષ્ક મેં ઇસ ઘટના ને એક અશાંતિ પૈદા કર દી. ઇસસે ઉનકે કામલ હૃદય કે બહુત ચેટ લગી ઔર દુઃખ એવં ક્ષેાલ કે કારણુ ઉન્હાંને સારી રાત નિરાહાર ઔર જાગકર હી ખિતાઇ. ઉનકે મન મેં રહ રહ કે યહી પ્રશ્ન ઉર્જાતા થા—યા ભગવાન કી ઉપાસના મેં ભી ધની ઔર નિĆન કા ભેદ-ભાવ રહેતા હૈ ? ' ઇસકી મીમાંસા વે સ્વયં ન કર સકે ઔર દૂસરે દિન જખ જયનારાયણ કાલેજ કે પ્રિન્સિપાલ રેવરડ -એસટી લુપાવ્ડ સે મિલે, તેા ઉન્હોંને અપને તર્ક કી યુક્તિ સે ઇનકે હૃદયસ્થિત પ્રતિમા–પૂજન ૐ ભાવેાં કા નિર્મૂલ કર દિયા. નકા વિશ્વાસ હિંદૂ-ધ સે જાતા રહા; પરંતુ ફિર ભી ઉની ધાર્મિક પ્રવૃત્તિ ને ઉનકે ભીતર એક કુહરામ મચા દિયા. ઉનકા ચિત્ત પરમ શાંતિ કી ઉપાસના કે લિયે ઉદ્દિમ હા ઉઠા; પર શાંતિ કહાં થી ? મુન્શીરામજી ને દૂસરે ધર્માં કે દ્વાર ખટખટાએ. ઉન્હાંને દેખા કિ ઇસ્લામ કે ભીતર ઉનકી વાંચ્છિત વસ્તુ કા અભાવ થા; ઇસાઇ-ધર્મ કે પ્રેટેસ્ટંટ સંપ્રદાયવાલાં સે મિલને પર ભી ઉન્હે નિરાશ હી હેાના પડા.ઇસકે પશ્ચાત એક રામન કેથોલિક પાદરી સે ઉનકી મુલાકાત હુઇ. યે સજ્જન ખડે હી ઉદાર, સહિષ્ણુ ઔર પવિત્ર આચરણ કે થે. ઇનકે આચરણ કા પ્રભાવ મુન્શીરામજી પર ધૃતના અધિક પડા કિ વે ઇસા મસીહ કે મનુષ્યજાતિ કા ઉદ્ધારકર્તા સમઝને લગે ઔર ઉન્હોંને ઇસાઇ ધ ગ્રહણ કરના નિશ્ચય કર લિયા. જબ કુછ ઠીક હૈ। ગયા ઔર કૈવલ યહી શેષ રહ ગયા થા કિ ઉનકે એપ્ટિઝમ લેને કી તિથિ નિશ્ચિત કર દી જાવે. સવિચાર સે વે એક દિન સધ્યા કા ઉક્ત પાદરી મહેદય કે સ્થાન પર ગએ. પાદરી મહાદય કે। અધ્યયન કે કમરે મેં ન* પાકર વે ગૃહો કે ભીતર ગએ; પરંતુ વહાં એક નવયુવક પાદરી ઔર એક સાઇ પ્રચારિકા કૈા પ્રણય-પાશ મેં આબ દેખકર ઉનકા હૃદય કાંપ ઉટા ! ઇસ ઘટના કા પ્રભાવ ઉનકે મસ્તિષ્ક પર ઈતના અધિક પુડા કિ ઉના વિશ્વાસ પ્રસાઈ ધર્મી સે જાતા રહા. વે સંસાર કે સારે ધર્મોં કા પાખંડ તથા મિથ્યાપૂર્ણ સમઅને લગે ઔર નાસ્તિકવાદ ને ઉનક હૃદય, મેં અપના સ્થાન અના લિયા. મુન્શીરામજી અખ કટ્ટર નાસ્તિક હો ગએ.
ઈસ સમય સે મુન્શીરામજી કે જીવન મે... એક વિચિત્ર પરિવર્તન હેાને લગા; ઉનકી ધાર્મિકતા યૌવન કી ઉદ્દામ સ્વચ્છંદતા મેં પતિ હેા ગઇ. ઉનકા પ્રકૃત-ગુણુ વ્યસન ઔર વિલાસ મેં વિલીન હેા ગયા; પરંતુ ઉતકે ગુણાં કી યહ વિલીનતા અસ્થાયી થી, જિસકે ભીતર ખલ, વી, યાગ એવં ઉત્સાહ કા એક વિશાલ વિશ્વ છુપા થા ! અસ્તુ.
હમ ઉપર કહુ આઇ હૈ કિ મુન્શીરામજી કે અધ્યયનકાલ કા અધિક ભાગ સ્વચ્છંદતા સે હી વ્યતીત હુઆ. ઇસકા કારણ યહ થા કિ ઇનકે પિતા સરકારી નૌકરી મેં રહને કે કારણ સર્વોદા ઇનકા અપને સાથ નહીં રખ સકતે થે; ઔર ઇસલિયે ઉનકા પૂર્ણ ખાવ ઇન પર નહીં પડે સકા, તપશ્ચાત્ મુન્શીરામજી કી ધાર્મિક પ્રવૃત્તિયાં કે પરિવર્તન ને ભી સહસા ઇન્હેં ઔર ભી સ્વચ્છંદ કર દિયા. અસી પરિસ્થિતિયાં મેં મનુષ્ય પ્રાયઃ કુસંગ મે` પડ જાતા હૈ. મુન્શીરામજી લી સકે અપવાદ ન થે. ફિર યા થા ? દુર્ગુણાંને ન પર અપના અધિકાર જમાના આરંભ કર દિયા ઔર કુછ કહી દિનમાં મેમુન્શીરામજી ભાંતિ-ભાંતિ કે આમેદ-પ્રમાદ મેં ઉલઝ ગએ. સિગરેટ, શરાબ, આ આદિ ભિન્ન-ભિન્ન વ્યસનેાં ને સ્વામીજી પર અપના આધિપત્ય જમા લિયા; પરંતુ ઉનકા નિકૃષ્ટ પતન ઉસ સમય હુઆ જન્મ કિ એક ખાર ઉન્હાંના કામપ્રવૃત્તિયાં કે સામને અપની હાર માની ! સ્વામીજી ને સ સમય કી ઘટના કા સાથે સાથે વન અપની કલ્યાણ-માર્ગી કા પથિક' નામક પુસ્તક મેં કિયા હૈ. ઇસ સમય ઇનકે વિવાહ કા પ્રબંધ હાને લગા. મુન્શીરામજી કા વિવાહ કા શુભ સમાચાર સુન કર અઢી પ્રસન્નતા હુ; યેાંકિ ઉન્હાંને સાચા થા કિ વિવાહ કે પશ્ચાત્ વે અપની અવસ્થા સુધાર સકેંગે. ઇસ ખાત સે યહ સ્પષ્ટ પ્રકટ હાતા હૈ કિ નૈતિક પતન મેં ભી ઉનકે ભીતર સુધાર કી શતિયાં કામ કર રહી થી'; ઔર યૌવન કી ઉદ્ધૃત પ્રવૃત્તિયાં ઉનમે અસ્થાયી પતન કા ભલે હી આવિર્ભૂત કર દે. પરંતુ પતન કી ઉસ ઉપહાસાસ્પદ લીલાએ મેં ભી આત્મિક
ઉલ્હાર કી સહજ ઔર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034612 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1928 |
| Total Pages | 432 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |