________________
૧૪
હુમારા વ્ય
પ્રથમ ભાગ મેં રામાયણ કી કથા હૈ ઔર દૂસરે ભાગ મે રામાયણ કી આલેચના કા ગઇ હૈ. ગ્રંથ કા અનુવાદ બૃહત્ હૈ, કિન્તુ દુઃખ કા વિષય હૈ કિ હીલર સાહબ ને શ્રદ્ધા કે સાથ રામા યણ કી આલેચના નહી કી. ઉનકે મન કે ઇર્ષ્યા સે ભરે હુએ કલુષિત ભાવ ખત ખાત મે વ્યક્ત હાતે હૈ.
હમારા કર્ત્તન્ય
( લેખક:-શ્રી॰ રાજેંદ્રપ્રસાદજી, એમએએમએલ॰-“ ચાદ ”ના મે ૧૯૨૭ના અર્કમાંથી ) હિંદુ-સમાજ કે લિએ ઔર ભારતવષ કે લિએ અછૂતાં કા પ્રશ્ન બહુત જટિલ હૈ, ઔર ઉસ પ્રશ્ન કે સુલભ સાધ્ય બનાને પર હી ઇસ જાતિ ઔર દેશ કા ઉદ્ધાર નિર્ભર હૈ. મ સભાઓ મેં ઔર આપસ કી ખાતાં મેં પ્રાયઃ સુના કરતા ક્રૂ કજિન્હેં હિંદુ-સમાજ અછૂત સમઝ કર તિરસ્કૃત કરતા હૈ, ઉના દૂસરે ધ' કે માનનેવાલે અપનાને કા તૈયાર હૈ; ઔર યદિ હિંદુ જાતિ સમય રહતે ન ચેતેગી, તેા શીઘ્ર હી યે પરધર્માવલમ્બી હૈ। જાયંગે ઔર ઇતની બડી જતસંખ્યા હિંદુ-જાતિ સેકનિકલ જાયગી. યહ ભી કહા જાતા હૈ કિ આજ જિતને લેગ હિંદુ-ધર્મ છે, કિસી દૂસરે ધર્મ, જૈસે—ઇસ્લામ અથવા સાઇ-ધ મેં જાતે હૈ, ઉતમે અધિકાંશ ઇન્ડી પદ-દલતાં કી શ્રેણી હી મેં સે હાતે હૈં. યે સબ ખાતે સચ હૈ, પર મૈં સમઝતા દૂં કિ યહ ભાવ ભી કુછ અંશ મેં અછૂતપન કે પાપ કૈા કાયમ રખને મેં સહાયક હાતા રહેગા. હિંદુજાતિ કા યહ જાન લેતા ચાહિએ કિકિસી ભી મનુષ્ય કા, જિસે ઈશ્વર ને ઉન્હી અવયવાં ઔર શક્તિયાં કે સાથ ઉત્પન્ન કિયા હૈ, જો ઉંચે સે ઉંચે બ્રાહ્મણ મેં વર્તમાન હૈ, પતિત માનના મહાપાપ હૈ. શ્રીમદ્ ભગવદ્ગીતા મે શ્રીકૃષ્ણ ભગવાન ને કહા હૈઃ—
विद्याविनयसम्पन्ने ब्राह्मणे गविहस्तिनि । शुनि चैव श्वपाकेच पण्डिताः समदर्शिनः ॥
અર્થાત્~~જ્ઞાનીજન વિદ્યા ઔર વિનયયુક્ત બ્રાહ્મણ તથા ગૌ, હાથી, પુત્તે ઔર ચાંડાલ મે લી સમભાવ સે દેખનેવાલે હતે હૈ..
ઈસ મહાપાપ કે કલંક સે અપના ઉદ્ધાર કરના હિંદુ-જાતિ કા પરમધઔર કલ્પ્ય હૈ. સ્વા-ભાવ સે દાન-પુણ્ય કા કા કરના ભવિષ્ય કે લિએ ખાધા પૈદા કરના હૈ; ઔર ઉન જાતિયેમાં કે સાથે અન્યાય કરના ભી હૈ, કાંકિ ઇસ યુક્તિ કા આધાર યહી હૈ કિ અછૂતાં કી હિંદુ-ધર્મોં મેં શ્રદ્દા ધૃતની કમ હૈ કિ વતુ ઇસ ધર્મ કે છેડ પરધર્માવલમ્બી હૈ। જાયગે; પર સચ પૃષ્ટિએ તે। ઉનકી શ્રદ્ધા ઉંચી તિવાલેાં કી શ્રદ્ધા સે કહીં અધિક હૈ, ઔર વે ઇસ ધ કે અધિક પ્રેમી હૈં, યેાંકિ ઉનકે સાથ હિંદુ-સમાજ કે અન્યાયપૂર્ણ વ્યવહાર કે રહતે હુએ ભી ઉન્હાંને અભી તક શ્રદ્દા નહી હેાડી, ઔર જો મર્યોદા ઉનકે લિએ નિર્ધારિત કર દી ગઈ, ઉસે આજ ભી માનતે હૈં'; પર જન્મ હિંદુ સમાજ સ્વયં ઉન નિયમાં કા અન્યાયપૂર્ણ સમઝને લગા હૂં તેા ઉનકા યહી ધર્મ હુંકિ ઉન્ધા દૂર કર કે અપને કા ઉસ પાપ સે બચાવે. અછૂતાં કે હમારી મેહરબાની ઔર સહાનુભૃતિ કી આવશ્યકતા નહીં—એક પ્રકાર હમ હી સહાનુભૂતિ કે પાત્ર હૈ, ક્યાંકિ અપને અજ્ઞાન મેં હમ ઉનકે! અછૂત માન રહે હૈ, ઔર હમ મેં ઇતની શક્તિ કા સંચાર નહીં હાતા કિ હમ અપને કે ઇસ પાપ સે મુક્ત કર સકે, ઇસલિએ અછૂતાદ્વાર કે કામ મેં ભી હમકા સચ્ચે ભાવ ઔર વિચાર કી આવશ્યકતા હૈ. હમારા ધર્માં હૈ કિ હમને જે દુČવહાર ઉનકે સાથ આજ તક કિએ હૈં, ઉસકે લિએ પ્રાયશ્ચિત્ત કરે, ઔર અપના ઉદ્ઘાર કરે!
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com