________________
૩૯૮
હે રામ !
શું કે। સખા બનાયા થા ઔર આજ હમ સ્વયં વાનાં સે ભી ગયેખીતે ાકર અપને હી ભાઇયાં સે તની ધૃણા કરતે હૈ, ઉનકી વિપત્તિ દેખકર મન હી-મન ઈતને પ્રસન્ન હાતે હૈ, કિ હિંસ પશુ ભી કદાચિત્ અપને કિસી સજાતીય પશુ કી પીડા દેખકર ઉતના પ્રસન્ન નહીં હૈાતા હેાગા ! સ્વા, આત્માથી પન ઔર નિજ હૃદયહીનતાકે હમ પુતલે ખને હુએ હૈં ! નાથ ! ઇસ પાપ-પ`કસે, ઈસ અધમ દશા સે કૌન હમારા ઉદ્ધાર કરેગા ? દયામય! કયા ક્િર એક ખાર આકર અપને પ્યારે ભારત કી વમાન દયનીય દુર્દશા કે દૂર ન કરેંગે ?
ક્યા ચાહતે હા ? હમારે અસ્તિત્વ કા લેપ ? નાથ! વહી હાતા, તેા ક્િર રાના કાહેકા થા? ફિર તુમ્હેં ઉલાહના દેનેકા હી કયા કામ થા ? તબ તેા હમ પેથીપુરાણેણં કે પન્ને ઉલટકર યહ નહીં દેખને જાતે, કિ તુમને એક સમય ઉસી હિંદુજાતિ । અપને જીવન સે પવિત્ર કિયા થા, જિસકે નામપર કલંક કી કાલિમા લગાનેવાલે આજ એક કી જગહ હજારાં રાવણુ હમારે દ્વી ઘર કે અંદર મૂછે ફટકારતે હૈ ! કિસ દિન કે લિયે પ્રભા ! તુમને હુમે નિ હૈાનેસે ખચા રખા હૈ ? કૌનસા દિન દેખના ખડા હૈ, જિસકે લિયે શત-શત વર્ષોંસે પતિત દશકા પ્રાપ્ત હુઇ યહુ હિંદુજાતિ પૃથ્વી કે ઉપર જીતી-જાગતી દિખાઈ દે રહી હૈ? જાપાન મે' તને ભૂકંપ આતે હૈ... ! પરંતુ પ્રભુવર ! હમારે લિયે કાઇ ઐસા ભૂકંપ કયાં નહીં આતા, કિ હમ સબ એકસાથ હી અરખ-ઉપસાગર યા બંગાલ કી ખાડી મે' હૂબ મરતે ? ઇસ જીવન સે મૃત્યુ કયા સહસ્રવાર વરણીય નહીં ? યહુ તિલતિલ કરકે જલના, તપેદિક કે બિમાર કી તરહ રાજ કુલ-લ કર મરના,યહ પ્રતિદિન એક કે બાદ દૂસરી વિપત્તિ ઉઠાતે રહના કયા કાઇ સુખ કા જીવન હૈ ?
આએ, પ્રભા ! એક બાર ફિર આએ ! હે રામ ! માતા આદ્યશક્તિ કે સાથ એક બાર ફિર ભારત મેં આએ ! હિંદુ-જાતિકા, હિંદુધમ કે। ઇસ પ્રકાર ડૂબતેસે ખચાએ! હિંદુ હી હિંદુ-ધ ઔર હિંદુજાતિ કા ડૂ' રહે હૈ! ધર્મ-કર્મોં કા લેપ હેાતા જાતા હૈ ! અધર્મી બઢતા જાતા હૈ. રહ ગયી હૈ કેવળ સૂખી શાન ઔર મુમેં રામ, બગલમે છૂરી ! પરંતુ નાથ ! કયા સચમુચ તુમ કભી આએગે ? તુમ ખડે હી નિષ્ઠુર ન્યાયકર્તા, વિકટ વિચારક હા ! તુમને “કે હી કલક સુનિ સીતાસી સતી ત્યાગી, હમ સાચે દુ' કકિનકા કૈસે અપનાઓગે?’'
પરંતુ રમાનાથ ! સચમુચ તુમ્હારે ચરિત્ર ખડે હી વિચિત્ર હૈ ! હમ ક્ષુદ્ર માનવ ઉન્હે કૈસે સમઝ સકતે હૈ ? કૌન જાણુતા હૈ હમારે સામને જો વિકટ વમાન મુદ્ધ ફેલાયે નજર આ રહા હૈ, ઉસકે ભીતર તુમ્હારી કૌનસી મહતી લીલા છિપી હુઇ હૈ ? ઇસ જગતમે જો કુછ હૈા રહા હૈ, જે પુછ હૈ। ચૂકા હૈ ઔર આગે જો કુછ હૈાનેવાલા હૈ, વહ સબ તે। તુમ્હારી હી લીલાઓ કે ભિન્નભિન્ન રૂપ હૈ! હમ ઇસી સત્ય કૈા ભૂલ ગયે હૈ, ઇસીસે તે! હમ જો નીચે ગિરે હૈ, સેા ઉપર ઉતેકા નામતક નહીં લેતે ! દિ હમ યહ જાન લે, કે મેં ઇસ અવસ્થા મે' પટકકર તુમ્હીં હમે` ઇસ બાત કી શિક્ષા દે રહે હા, કિ ગિરકર ઉડ્ડ ખડે હોના હી સચ્ચી મનુષ્યતા હૈ. તે! ફિર હમારે તે દેર ન લગે! પરંતુ હમારે પાપાં ને હમારી મનેવૃત્તિપર, હમારે જ્ઞાનપર, હમારે વિવેકપર, હમારી બુદ્ધિપર, તમે કા વહે પરદા ડાલ દિયા હૈ, કિ હૈ અનંત ! હમ ઈસ અનંત બ્રહ્માંડ મેં સત્ર તુમ્હારે હા અન’ત રૂપ કા વિદ્યમાન નહીં દેખતે ! યદિ દેખતે, તેા પ્રહ્લાદ કી તરહ હમ ભી અપનેમેં,પરાયે મે, ખગત્ મેં,ખંભ મે',પૃથ્વી મેં,આકાશ મેં,મિત્ર મે,શત્રુ મે,સ્વાતિ મે, વિજાતિ મે',બ્રાહ્મણ મે',દ્ર મે', પતિત મે', પુણ્યાત્મા મે', ધર્માં મે', અધમ મેં-સત્ર, સબ સમય, તુમ્હારી હી વ્યાપક રૂપ દેખ પાતે. કૌનસી સાધના કરનેસે હે રામ ! હમ ભી તુલસીદાસ કી તરહ ભાંગ સે તુલસી હૈ। સકતે હૈ, મહે ખતલા ! પ્રભા ! તુમ્હારે ખિના તમારે ઉદ્ધારકા ઔર કૌનસા પથ હૈ ? જ્ઞાનકા અંજન હમારા આંખમે દેકર હમારી દિકી સારી મલિનતા દૂર કર દે. હું સીતાપતે ! જિસમે` હમ માતાવે અતુલનીય સ્નેહ-સાગર મેં, પિતા કે અનુપમ વાત્સલ્યે મૈં' ભ્રાતા કે નિષ્કપટ ધ્રુત્વ મેં, સખાએ કે સુખદ સભ્ય-ભાવ મેં,સ્વાતિ મે, અભિમાન મેં, સ્વધર્મ કે ગ મેં તુમ્હારા હી મગલમય રૂપ દેખે ઔર અખિલ વિશ્વપર અપને હ્રદય કા સમસ્ત પ્રેમ ડાલકર સખા અપના સગા સમઝના સીખ જાયે.... હમમેં વહી ભાવના ભર દે, ભગવન્ ! જિસસે હમ ઉસી તરહ અપને પરમ શત્રુવે ઉપર ભી દયા કરે. ઔર કુછ ઉસી આંતિરકતા કે સાથ ઉસ કે નિધનપર અશ્રુ-વિસર્જન કરે; જૈસી સહ્રદયતા કે સાથ અપને પરમ વૈરી આતતાયી રાવ કે રણશય્યાપર અનંત શયન કરતે દેખ તુમ્હારી આંખે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com