________________
ભગવતી સાવિત્રીનુ સક્ષિસ વૃત્તાન્ત
સાવિત્રી ને વીણા કે સમાન મધુર સ્વર મેં કહાઃ- આજ્ઞા પિતાજી ! ”
રાજા ને ગમ્ભીર વાણી મેં કહા: “ બેટી ! તૂ અખ યુવાવસ્થા કેા પ્રાપ્ત હૈ। ગઇ હૈ. તત્ત્વદર્શી ઋષિયોં કા કહના હૈ કિ, જે પિતા અપની યુવતી કન્યા કા વિવાહ નહીં કરતા હૈ ઔર. જો પુત્ર અપની માતા કી રક્ષા નહીં કરતા હૈ, વધુ નિન્દા કે યેાગ્ય હૈ ઔર ઉસે નરક ભેગના પડતા હૈ. દેવતા ઔર મનુષ્ય સભા ઉસે બુરી દૃષ્ટિ સે દેખતે હૈં, ઇસલિએ એટી ! તૂ સ્વયં જા, ઔર અપને અનુરૂપ અપતા પતિ ઢૂંઢ લા. મૈં । સબ કુછ પ્રયત્ન કરકે હાર ગયા; અબ તુ હી ચેષ્ટા કર ઔર મુઝે પાપ સે બચા. બેટી ! તૂ હી અબ ઈસ ટિલ સમસ્યા કે સુલઝા !
',
કુમારી સાવિત્રી પિતા કે બચનાં કે સુનકર લિજ્જત હૈ। ગ; ઉસકે અરુણુ નયન ઔર ભી અરુણ હે ગએ. ઉસને કુછ ઉત્તર નહીં દિયા; પર ઉસકા મૌન હી ઉસકી સ્વીકૃતી કા નિદર્શન થા.. કુમારી સાવિત્રી રથ પર આરૂઢ હેાકર વૃદ્ધ મન્દ્રિયેાં કે સાથ બિના જાતે મા` પર ચલ દી. ચન્નતે સમય ઉસને બડે ભક્તિભાવ સ માતા-પિતા કે શ્રીચરણાં મેં પ્રણિપાત કિયા. પિતા ને નયનાં મેં આંસૂ ભર કર, માતા ને લેચનાં સે નીર બહાકર, કુમારી સાવિત્રી કૈા બિદા કિયા. કુમારી સાવિત્રી અપની મ`ગલ-યાત્રા પર ચલ દી.
પિતા-માતા કા શુભ આશીવાઁદ ઉનકે પથ કે પરિષ્કૃત કરતા હુઆ આગે-આગે ચલ રહા થા.
૩૧
X
X
X
×
સાવિત્રી કે ગએ હુએ કિતને હી દિન વ્યતીત હૈ। ગએ. રાજા ઔર રાની દેતાં ઉત્કંઠાપૂર્ણાંક પુત્રી કે લૌટને કી પ્રજ્ઞા કરને લગે.
મધ્યાકાલ કા સમય થા. સારા વિશ્વ સૂર્યદેવ કી કાન્તિ-મદ્રાકિની મેં સ્નાન કર રહા થા. મહારાજા અશ્વપતિ અયને પ્રાસાદ કે એક સુસજ્જિત કક્ષ મે બેઠે હુએ થ ઔર ઉનકે સામને હી ઉનસે .” દૂર આસન પર આસીન થે યાગિવર્નર૬. યાગીશ્વ ્ નારદ અપની અમૃતમયી વાણી સે મહારાજ અધતિ કા હ્રદય શીતલ કર રહે થે. મહારાજ અધપતિ કે વામપામે સુશ ભિત થી પતિગત-પ્રાણા મહારાણી. વે ભી ભક્ત-ચૂડામણ નારદ કી રસમયી વાણી કે શીતલ પ્રાહ મે આનંદપૂર્વક અવગાહન કર રહી થી. ભક્તવર ભગવાન કા ગુણ-ગાન કર રહે થે. ઉસી સમય કુમારી સાવિત્રી ને ઉસ કક્ષ મેં પ્રવેશ કિયા. રાજા ઔર રાની સહસા પુત્રી કા દેખકર આનંદ સે ઉડ્યુલ હે ગએ. કુમારી સાવિત્રા ને પહિલે ભક્તપર નારદ કેા, આંર તપશ્ચાત્ માતા-પિતા કેા ભક્તિપૂર્વક અભિવાદન કિયા. તીનાં ને ઉસે આશીર્વાદ દિયા. કુમારી સાવિત્રી માતા કે પાસ જાકર એડ ગઇ.
મર્ષિ નારદ ને પૂછા:- રાજન્ ! તુમ્હારી ઇસ કન્યા કી સમતા કરને વાલી કન્યા ઇસ સમય ત્રિભુવન મેં નહીં હૈ. મુઝે તેા ઐસા પ્રતીત હાતા હૈ કિ, કુમારી સાવિત્રી કે રૂપ મેં સાક્ષાત્ ભગવતી સાવિત્રી ને અવતાર ધારણ કિયા હૈ. પર, મૈં દેખતા કિ, તુમને અા તક ઈસકા વિવાહ નહી કિયા. કન્યા યુવતી હેા ગઇ, અત: અબ તે ઇસકે વિવાહ કી આયેાજના તુમ્હે શીઘ્ર હી કરની ચાહિએ. ”
મહારાજ તે ઉત્તર ક્રિયાઃ- મહર્ષિ વર ! મૈં બહુત ચેષ્ટા કરને પર ભી ઇસકે અનુરૂપ વર ક પ્રાપ્ત ન કર સકા, તબ મૈં ને સાવિત્રી કે હી અપને આપ અપને અનુરૂપ વર ખેાજને કે લિએ વૃદ્ધુ અમાત્યાં કે સાથ ભેજા થા. આજ વહુ કઇ મહીનેાં કે ઉપરાન્ત લૌટ કર આઇ હૈ. ઇસને કિસ યુવક કૈ અપના પતિ વરણ કિયા હૈ, સે સબ કથા યરુ સ્વયં હી કહેગી.
ઇસકે ઉપરાન્ત કુમારી સાવિત્રી અપને પિતા કી પ્રેરણા સે લજાતી હુઈ કહને લગીઃ–“આપકી આજ્ઞા પાકર મૈં બિતા જાને હુએ માર્ગોં સે ચલ દી. મેં કિતને હી રાજાએ કી રાજધાની મેં ગઇ, કિતને હી તપેાવનાં કી મૈં તે યાત્રા કી; પર કહીં મુઝે મેરે અનુરૂપ વર કી પ્રાપ્તિ નહીં હુઇ. અત મેં મૈં એક તાવન મેં પહેંચી. વહેંા પર શાલ્વ દેશ કે રાજા ઘુમસેન અપની મહારાણી ઔર અપને પુત્ર કે સાથ તપેામય જીવન વ્યતીત કરતે હૈં. વે બડે ધર્માત્મા, બ્રહ્મણ્ય, ઉદાર, પ્રજાપાલક, સત્યવાદી, ન્યાયી, જિતેન્દ્રિય, સયમશીલ, નિયમવાન નૃપ થે; પર છ દિન પીછે તે અન્યે હો ગએ ઔર ઉનકી ઉસ અન્ધાવસ્થા સે અનુચિત લાભ ઊઠાકર ઉનકે અરિયાં મૈં ઉનકા રાજ્ય હર લિયા. મહારાજ ધુમસેન અપને પુત્ર ઔર પત્ની કે સાથ તાવન મેં ચલે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com