________________
૮૫
હતી. ગ્રીક લેાકેા એને એક્રોડાઇટ કહેતા હતા. એ આસ્ટાટને પૂજનાર સ્ત્રીએ એ દેવીની આરાધનાના વિધિ તરીકે દેવળમાં કાઈ પણ અજાણ્યા માણસસાથે વેશ્યાવૃતિ સેવતી હતી. છેવટમાં ફ્રીનીશિયામાં મેલેાક નામના ભયંકર દેવની આરાધના થવા માંડી. એ આરાધનામાં ફીનીશિયન લેાકેાએ પેાતાના બાળકાનાં અલિંદાન દેવાને આપ્યાં છે.
સંસ્કૃતિના ઇતિહાસમાં ફ્રીનીશિયન લેાકેાનું સ્થાન આછા મહત્ત્વનું નથી. એ વેપારી લેાકેાએ ઇજીપ્તનું અક્ષરજ્ઞાન ખીજી પ્રજાએને આપ્યું હતું. વેપારી ઉદ્દેશાની ખાતર ભૂમધ્યની પ્રજાને એક બીજા સાથે જોડી હતી. એ વેપારી લેાકાએ ઇચ્છામાંથી ગ્રીસમાં અક્ષરજ્ઞાન ઉતાયું હતું.
ફીનીશિયાની પાછળ આવેલું સીરિયા એક બીજી સેસીટિક પ્રજાનું મથક હતું. ફ્રીનીશિયાની પાછળ આવેલી લીખાનાની ટેકરીઓના એળામાં સીરિયાન લેાકેાની રાજધાની દમાસ્કસ હતી. એ નગરના રહેવાસીએ સેમીટિક જાતના વેપારી હતા. એ વેપારીએ જમીન પર સીરિયાના પાને મેદાનેમાં થઈ વેપાર કરતા હતા. સીરિયન વેપારી માટે કારીગરે ને ગુલામે કામ
કરતા હતા.
દમાસ્કસના રહેવાસીએની નીતિ ને રીતરીવાજો એબીલેાનને મળતા હતા. ધાર્મિક વૈશ્યાવૃતિ ખૂબ વિકાસ પામી હતી. સીરિયાની માતા પણ આસ્ટાર હતી. એના ઉત્સવે ખૂબ દુઃખધ્યાથી ઊજવવામાં આવતા હતા. એ દેવીને અનેક બલિદાને આપવામાં આવતાં હતાં. સૌથી મેટ દેવ ઈલ અથવા ઈલુ હતેા. સીરિયાની દક્ષિણે પણ એજ જાતની ધાર્મિકતા ચાલી રહી હતી એ દેવદેવીઓને પ્રસન્ન કરવા માટે માબાપેા પેાતાનાં બાળકાનુ લોહી આપતાં હતાં.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
