________________
વર્ગ હતે. ગુનેગાર અને દવા માંડનારાઓએ પોતાનો કેસ પિતાના સાક્ષીઓ લાવીને અદાલતમાં જાતે લડી લેવાને હતા. એબલોનિયાના પાટનગરમાં રાજાએ નીમેલા ખાસ ન્યાયાધીશો અપીલ સાંભળતા તથા રાજા પોતે છેવટની અપીલ ગણાતો.
રાજસત્તા કાયદાથી કે સલાહકારથી નિયંત્રિત નહતી પણ ધર્મગુરુઓથી હતી. રાજા મુખ્ય દેવને પ્રતિનિધિ ગણાતો. બધી જાતના કરો દેવના નામે ઉઘરાવાતા અને બધી જાતને કરીને માટે ભાગ સીધી કે આડકતરી રીતે દેવળોના ભંડારમાં જતો હતો. ધર્મગુરુઓ ધાર્મિક ક્રિયાથી રાજાનો અભિષેક ન કરે ત્યાં સુધી રાજા રાજા ગણતો નહિ. અભિષેક વખતે રાજા ધર્મગુરને પોષાક પહેરો. આ રીતે ધર્મથી રક્ષાયેલું રાજકારણ રાજદ્રોહને ખૂબ માટે ભયંકર ગુન્હ ગણાવતું. તે ગુન્હો કરનાર કોઈ પણ દેહાંત દંડતી શિક્ષા પામતું એટલું જ નહીં પણ એવા ગુનેગારો આત્મા પણ નરકમાં પડે છે એમ મનાતું.
એ રીતે સત્તાવાન ધર્મની આવક વધતી જતી હતી. રાજાએને પણ એ ધર્મની જરૂર સમજાઈ હતી અને રાજાઓ દેવળોમાં ધનના ઢગલા તથા ગુલામ ભેટ કરતા. દેવાને જમીનના મેટા મોટા પ્રદેશ આપતા તથા વર્ષનો બાંધી આપતા. યુદ્ધ જીતાયા પછી યુદ્ધમાં પકડાયેલા કેદીઓ અને લૂંટને માટે ભાગ દેવળોને અર્પણ કરવામાં આવતા. ખેડૂતોને ફરજીઆત રીતે માલમાંથી અમુક ભાગ દેવળને આપવો પડતો. એમ ન આપનાર ખેડૂતોની જમીને ધર્મગુરુઓ પડાવી લેતા. ધર્મના પવિત્ર ખજાનાઓ ગરીબેના લોહીથી ખરડાયેલી વસ્તુઓથી હંમેશા ઊભરાતા રહેતા. આ બધા ધનના ઢગલા ધર્મગુરુઓ પિતાના ઉપગમાં વાપરી શકતા નહિ. નિરંકુશ ભોગવિલાસ પછી વધતી દેલતને ઉપયોગ ઉત્પાદનના સાધનને ખરીદવામાં તથા મેટાં મોટાં વ્યાજે નાણું
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
