________________
૩૪૪
ચિંતન
ધર્મની જેમ ચિ’તન પણ જાપાનમાં ચમક આવ્યું. સેાળમા સૈકાના મધ્યકાળમાં ફુગ્રીવાળા સીગ્મા નામના એક જાપાનીસ સાધુ પેાતાને મળતા જ્ઞાનથી સાષ માની અને ચીનના મહાન ચિંતકોના ખ્યાલથી આકર્ષાઈ તે ચીનમાં જવાને વિચાર કરવા લાગ્યા. પણ તે સમયની જાપાનીસ સરકારે ચીન સાથે કાઇપણ સંબંધમાં ઊતરવાને મનાઈ હુકમ કરતી હતી. પરંતુ પેલા જુવાન સાધુએ છુપીરીતે ચીનમાં પહેાંચી જવાનુ કાવત્રું કર્યું. પણ સફળ થયા નહિ. પરંતુ એણે ચીનના એક ચિંતનનું પુસ્તક મેળવી લીધું અને તેને અભ્યાસ કર્યાં. તેણે પે:તાની આસપાસ વિદ્યાર્થીએ એકઠા કરવા માંડયા. જાપાનની સરકા સીગ્ના સામે પગલાં લે તે પહેલાંજ એ એકાએક મરણ પામ્યું! પછી એના વિદ્યાથી એમાંથી એક રાઝન નામને ચિંતક થયેા. એણે ખ્રિસ્તીધર્મ અને બુધ અર્નોની ટીકા કરવા માંડી અને કહ્યું કે એ બન્ને ધર્માં જાપાનીસ પ્રજાને પામર બનાવશે. એણે એ બંને ધર્માંની નમ્રતા અને વ્યક્તિસ્વાતંત્ર્ય પર ધા કર્યાં થા લશ્કરવાદને ગમી જાય એવા શબ્દો ઉચાર્યાં. એણે કહ્યું મેં ઘણા અભ્યાસ કર્યાં છે અને મને માલમ પડયુ છે કે મનુષ્યને માટે પેાતાના માલિક તરફની વધાદારી સિવાય બીજો એક માર્ગ છે નહિ. લશ્કરી સરમુખત્યારીને સાથીદાર એવા એ ચિંતક ટેકથ્રામાં ૧૬૫૭ની સાલમાં એક ઘરમાં ભરાઈને બેઠા હતા ત્યારે એ દરને આગ લાગી એના વિદ્યાર્થી એ એ એને ઘરમાંથી ભાગી જવાનુ કહ્યું પણ એ એક પુસ્તક વાંચતા હતેા અને વાંચવામાં ખલેલ પહેાંચે તે માટે પેાતાની આસપાસ સળગતા અગ્નિને ભાળતા છતાં ૫ ખા નહિ. પણ એના વિદ્યાર્થી ઓએ એને બળજબરીથી `ચકીને બહાર આણ્યે. ત્યાર પછી ત્રીજે દિવસે એનું મર! થયું. પછી એક યુસેા નામને ચિંતક થયે જેણે ગતમાં
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
