________________
૩૧૮ હત તથા ચીનના જૂના રીતરિવાજોને અંત આવવાનું હતું અને તેમાંથી જ ત્યારે ખબર નહેતી તેવું નૂતન સંસ્કૃતિના ઊગમવાળું રતું ચીન જનમવાનું હતું. જૂની સંસ્કૃતિને વિનાશ અને નૂતન ચીન - શાહીવાદે ચલાવેલા ચીનના સમગ્ર જીવનના શેષણ સાથે ચીનમાં ન પ્રાણુ જાગતો હતો. ચીનમાંથી હજારે જુવાનો પિતાને જીતનાર શાહીવાદી દેશને સમજવા પરદેશમાં ઉપડી જતા હતા. એવા સેંકડે જુવાને ઈગ્લેન્ડ, જર્મની, અમેરિકા અને જાપાનની વિદ્યાપીઠમાંથી ભણીગણીને ઘેર આવવા લાગ્યા અને ચીનમાં પિતાની સાથે પરદેશમાંથી વિજ્ઞાન, યંત્રવાદ અને ઇતિહાસની પ્રક્રિયાઓની સમજ લાવવા લાગ્યા. ચીનના જુવાનોએ યુરેપ, અમેરિકા અને જાપાનના જીવનને અહોભાવ પામીને પણ આત્મવિશ્વાસથી જોયું. એમને યુરોપની મગરૂબી પોતાના માથામાં પર ઉતારવાનું મન થયું. એમને પરદેશનું વિજ્ઞાન ચીનમાં વહેતું મૂકવાના વિચાર આવ્યા. એમણે ઘેર આવીને પોતાના બાપદાદાઓની ધાર્મિક માન્યતાઓને સવાલ પૂછન્યા તથા જૂના રીતરિવાજો ફગાવી દેવા માંડ્યા તથા એ જાગેલા જુવાનોને ચીન પર પથરાયેલી જૂની સંસ્કૃતિના જાળાંઓને સળગાવી મૂકવાનું મન થયું. દરેક વર્ષે એવા હજારે જુવાને પશ્ચિમને પ્રકાશ લઈને ચીનની ધરતી પર ઊતરવા લાગ્યા તથા ચીનના એકેએક શહેરમાં અનેક સવાલ જગાવતા ક્રાન્તિને નાદ જન્માવી રહ્યા.
એ ક્રાન્તિને સાદ જગવનારાઓ ખૂબ નાની લઘુમતિમાં હતાં તે પણ પ્રર્વતનશીલ હેવાથી જૂના ધર્મની જડ ઊખેડવામાં જૂની નીતિના મૂળ પર ઘા કરવામાં તથા જૂના લેકે સામે નવી જુવાનીને જગાડવામાં ફત્તેહ પામતા હતા. પશ્ચિમના સંપર્કમાં આવ્યા પછી ચીનાઈ જુવાને મને કોઈ એક ખ્રિસ્તિ થયેલો જુવાન
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
