________________
જતાં હતાં. એ બીજાં બધાં પાસે એના કરતાં વધારે બળવાન શરીરે હતાં. વધારે મજબૂત અને ઝડપવાળા પગ હતા. સૌ એક બીજાથી આગળ દોડવા મથતું હતું. માણસ સૌની પાછળ પડતો હતો.
પણ બીજાઓ પાસે જે નહોતું તેવી એક વસ્તુ એની પાસે હતી. એ વસ્તુ તે એની વિચારશક્તિ હતી. એને વિચાર કરીને જીવવાનો ઉપાય શોધવાની ફરજ પડી, અને જો કોઈ ઉપાય ન જડે તે ઠંડું મરણ તેની આંખ સામે ઘૂરકતું ઊભું હતું. એણે વિચાર કર્યો. એણે બરફમાંથી બચવા માટે ઝાડની છાલ અને ચામડાં ઢવાં શરૂ કર્યા.
અને તોપણ ઠંડી જીવલેણ હતી. ઢગલાબંધ બાળક, જુવાન ને ઘરડાં મરવા લાગ્યાં. એને એક વસ્તુ યાદ આવી ગઈ. એણે જ્વાલામખીઓ જોયા હતા. જંગલોના ઝંઝાવાતોમાં એક બીજા સાથે ઘસાઈને સળગી ઊઠતી ડાળીઓ ભાળી હતી. એણે અગ્નિ સાચવી રાખવા માંડ્યો. એની ગુફાઓમાં તાપણુઓ સળગવી શરૂ થઈ એણે એ અગ્નિમાં એને ખોરાક પકવવો પણ શરુ કર્યો. એણે એ અગ્નિનો ઉપયોગ હથિયારો બનાવવામાં પણ કર્યો. એણે એ અગ્નિથી ભીની માટીનાં જુદા જુદા આકારે સૂકવવા માંડ્યા. જાણે એના માથામાં પણ અગ્નિ સળગતો હતો. એની આસપાસ એને ઘેરીને ઊભેલાં ભૂખમરે, ઠંડી અને મરણ એને મગજ વાપરવાની ફરજ પાડતાં હતાં. એ બરફના સંકટમાંથી જીવી જતા મનુષ્ય અગ્નિના ઉપયોગ શેધતો હતો. પત્થર અને હાડકાંના હથિયારો બનાવતે હતો અને એ રીતે સંસ્કૃતિની શરૂઆત કસ્યો હતો.
શિલાયુગનાં સાધને એની મૂઠીમાં પકડાય તેવું પત્થરનું પહેલું સાધન યા હથિયાર એને જડયું. એ આગળથી તણું હતું, પાછળથી પકડાય તેવું હતું. એ હથિયારના જુદા જુદા આકારમાં હાડી, દાતરડાં,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
