________________
૧૭૫
કરવાની નથી. દરેક તરફ ભાષાળુ' પણે વર્તવાની છે. જો તું નૃ એલે નહિ, કાઈને પણ મારી નાખે નહિ, તને જે સ્વેચ્છાપૂર્વક ન આપવામાં આવે તે સ્વીકારે નહિ તે। આત્મત્યાગથી સલામત એવા તને ગયા જવાથી કશું જ મળવાનું નથી. એવા તારે માટે એકેએક પાણી ગયાથી પણ વધારે પવિત્ર છે. ખુદ્દને આ માનવતા ભર્યાં ઉપદેશ દરેકને આકર્ષતા હતા. અને બીજા ધર્મોએ ઉપજાવેલા અનંતના, અમરત્વના, તથા ભગવાનના સવાલાને શમાવી દેતા હતા. એ અનંતતાના કાઈ પણ વાવિવાદ તરફ હસતે. જગતની શરૂઆત કયારે થઈ અને તેને અંત કયારે આવશે એવા કાઈપણ સવાલેાને ' તે હસી કાઢતા હતા. શરીર અને આત્મા એક છે કે જુદા એવા પ્રશ્નના જવાબ આપવાની એ ના પાડતે હતા. એવા બધા સવાલ જવાબને એ વિતંડાવાદ કહેતા હતા. એ કહેતા હતા કે સાચી સાધુતા એવા વાદ વિવાદ કે ભગવાનના જ્ઞાનમાં નથી પણ જીવનને
સ્વા રહિત તથા પરેાપકારી બનાવવામાં છે. એ વર્ણાશ્રમ ધર્મોને તિરસ્કારતા હતા તથા કહેતા હતા કે બધા પ્રદેશોમાં મનુષ્યા સરખાં છે અને એકેએક મનુષ્યમાં સદાચાર સરખા છે. એ ભાર દઈ ને કહેતા હતા કે ગરીબ અને શ્રીમંત, ઉચ્ચ તથા નીચ સૌમાં સરખુ મનુષ્યત્વ છે. દેવદેવીએને બલિદાન આપવાના ખ્યાલને એ ખૂબ ભાર દઈ ને નિષેધતા હતેા. અને ધર્મને નામે વધેરાતાં પ્રાણી તરફ ખૂબ આધાત પામીને જોતા હતા. એ બધા જાદુએને અને મત્રાને, પ્રાર્થનાઓ તથા આત્મદમનના માને વખાડી કાઢતા હતા. શાંતિથી અને ચર્ચાના કલહો જગવ્યા વિના એ જગત પાસે અંધશ્રદ્ધા વિનાને આચાર્ય પદ વિનાને સ્વતંત્ર વિચાર મૂકતા હતા તથા સદાચારથી કાઈ પણ નાસ્તિકને મેક્ષ થાય છે એમ ખેલતા હતા. કાઈ અજ્ઞાત એવા ભગવાનની પ્રાર્થના કરવાના ખ્યાલને હસી કાઢતા હતા તથા કહેતા હતાં કે એવી કેાઈ અજ્ઞાત વસ્તુ મનુષ્યને સુખી કે દુ:ખી કરી શકે છે એમ ધારવું એ મૂર્ખાઈ છે. મનુષ્યને મળતાં સુખ દુઃખ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com