________________
૧૭૪
પ્રયત્ન, સમ્યક ધ્યાન, સમ્યક ધારણા અને આ ઉપરાંત ઈચ્છાઓને નિમૂર્ણ કરવા તથા અહિંસા આચરવા માટે સંમત થતા છતાં બુદ્ધ આત્મઘ તને કદી પણ ઉપદે નથી. એણે એને હમેશાં વખે છે તથા કહ્યું છે કે જ્યાં સુધી આત્મશુદ્ધિ થતી નથી અને નિર્વાણ પમાતું નથી ત્યાં સુધી હમેશાં પુનર્જન્મ થયા કરતા હોય છે.
લેકે સાથેની સામાન્ય વાતચીતમાં એ ઈશુના જેવી વાણી બેલતો હતો. એ કહેતો હતો કે બીજા તરફના પ્રેમથી વેર કે ગુસ્સો જીતવો જોઈએ. બીજા તરફ ભલું કરવાથી બુરાઈને નાશ કરે જોઈએ. એક બીજાને જીતવા ન જોઈએ પણ ભાઈચારે કેળવવો જોઈએ. કારણકે કોઈ પણ પ્રકારની જીત તિરસ્કાર ઉત્પન્ન કરે છે. દુનિયામાં તિરસ્કારથી તિરસ્કાર શમતે નથી પણ પ્રેમ જ તિરસ્કારને નાશ કરે છે. ઇસુની જેમ સ્ત્રીઓની તરફ એનું વલણ વખોડનારું ન હતું. એણે સ્ત્રીઓને પોતાના સાધુઓના સાથમાં પણ સ્થાન આપ્યું હતું. અને તે પણ એ પિતાને ભિક્ષુઓને સ્ત્રી સંસર્ગમાં સાવધનતા કેળવવાનું કહેતો હતો. એ વિષયમાં એને એક આનંદ નામના ભિક્ષુક સાથે એ સંબન્ધને સંવાદ સૂચક છે. આનદે એને પૂછયું કે, “સ્ત્રીઓ તરફનું આપણું વલણ કેવું હોવું જોઈએ?” એણે જવાબ આપ્યો કે “એને દેખતા ન હોઈએ એવું.” આનંદ પૂછ્યું કે “પણ ધારો કે આપણે એમને જોઈ ગયા તે?” “તે તેમની સાથે વાત ન કરવી.” બુદ્દે જવાબ આપ્યો. “પણ ધારો કે એ લોકોએ આપણી સાથે વાત કરી તે આપણે શું કરવું?” આનંદે પૂછયું. “જાગ્રત રહેવું “બુદ્દે જવાબ દીધો,
ધર્મ વિષેને ખુદને ખ્યાલ કેવળ નૈતિક હતિ. એને મનુષ્યના આચાર વિષેજ ખૂબ લાગતું હતું. તેમના ક્રિયાકાંડો, ધાર્મિક માન્યતાઓ, અને પૂજા માટે નહિ. ગયામાં સ્નાન કરવાથી પવિત્ર થવાય છે એમ તેને કેઈએ કહ્યું ત્યારે એણે જવાબ દીધો કે ગમે ત્યાં સ્નાન કરવાથી ચોકખું થવાય છે પણ સાચી વસ્તુ સ્નાન
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
