________________
૧૧૩
સમયમાં જેરૂસલેમ છતી લેવામાં આવ્યું અને ઈજીપ્તના વિજેતા રાજાને સોલોમને એકઠું કરેલું બધું સેનું ભેટ કરવું પડ્યું. એવા એ વિપરીત સંગે હતા. જ્યારે રાજકારણમાં ભંગાણ પડ્યું હતું, અર્થકારણના યુદ્ધ જાગ્યાં હતાં અને ધર્મનું પતન થયું હતું ત્યારે ફિરસ્તાઓએ પૃથ્વી પર ઊતરવા માંડયું, એ ફિરસ્તાઓમાંના થોડા દેવી મનાતા હતા. એ લેકે હદયનાં ગુઢ રહસ્યો ઉકેલી શકતા હતા. ભૂતકાળને વાંચી શકતા હતા અને ભવિષ્ય ભાખી શકતા હતા. થોડા કેટલાક ધર્મા હતા અને તે લેકે ઉન્માદને વશ બની ગાનતાનમાં રચ્યાપચ્યા રહેતા હતા, કેફી પીણાં પીતા હતા. તાંડવ નાચ ખેલતા હતા અને અંતરના અવાજે બોલતા હતા. એને સાંભળનારા મૂઢ ભકતે એવા એ લોકોને પ્રેરણા પામેલા કહેતા હતા. જે કઈ માણસ વિષમ બનતું હતું તે ગાંડું ગણવાને બદલે પ્રેરણા પામેલું ગણાતું. એ ઉપરાંત બીજા થોડા ડાહ્યા ગણાતા લોકો પણ ફિરસ્તા હોવાનો દેખાવ કરતા હતા તથા ઉદાસીનતા સેવી સાધુતા કેળવતા હતા, શાળાઓમાં ભણાવતા હતા અને ધર્મનાં મંદિરે કે મઠમાં રહેતા હતા. આ બધા સાધુ બાવાઓ અને ફકીરાના ટોળામાંથી થોડા જવાબદાર લોકો પણ નીકળતા હતા. એ લેકે પિતાના જમાનાની સખ્ત ટીકા કરતા હતા. એ કે ફિરસ્તાઓ નહોતા ને ભવિષ્ય ભાખતા નહતા, પણ લોકને સમજાય તેવી ભાષામાં પોતાની આશાઓ ને આશીર્વાદ તથા પિતાની ધમકીઓ અને શાપ ઉચ્ચારતા હતા. એ લોકો તે સમયની સમાજ ઘટનાનો વિરોધ કરતા હતા. અને લોકોને તેમની ઊંઘમાંથી જગાડવાનો પ્રયત્ન કરતા હતા. એક રીતે કહીએ તો એ લેકે ટોલસ્ટોયના અનુયાયી જેવા હતા અને ઉદ્યોગવાદે વિસ્તારેલા શોષણ સામે ગુસ્સે થયા હતા. એમાંના ઘણાખરાઓ ગામડામાંથી આવતા હતા અને શ્રીમંતો અને શ્રીમંતાઈને નીંદતા હતા. એમાંનો એક એમેસ હતો. એ કહેતો હતો કે હું
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
