Sanskar Paddhati

SR No.: 034602
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhaskar Shastri, Sudev Shastri
Publisher: Vinayak Ganesh Apte
Publication Year: 1924
Total Pages: 262
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 27 MB

Page 92

उपनयनम् ।
माङ्गलिकानां कृतमाङ्गलिकत्रेर्पा भार्यौ तदक्षिणतस्तथाविधं संस्कार्ये चोपत्रेश्याऽऽचम्य प्राणानायम्य देशकालौ संकीर्त्यस्य कुमारस्य द्विजत्वसिद्धिपूर्वकवेदाध्ययनाधिकार सिद्धिद्वारा श्रीपरमेश्वरमीत्यर्थमाचार्यपतृकसावित्रीमातृकमुपनयनाख्यसंस्कारं करिष्य इति संकल्पं
७३
कुर्यात् ।
ततस्तदङ्गत्वेन पुण्याहादिवाचनं मातृकापूजनं नान्दीश्राद्धं ब्रहयज्ञमङ्कुशरोपणं मण्डपदेवताप्रतिष्ठापनं च करिष्ये । तत्राऽऽदौ निर्विघ्नतासिद्वयर्थे गणपतिपूजनं यथाचारं कुलदेवतादिपूजनं करिष्य इति संकलनायङ्करारोपणान्तं कुर्यात् । इन्द्रः भीयतामिति पुण्याहवाचने विशेषः ।
अथवा ब्रहयज्ञाङ्कुरारोपणं प्रधानसंकल्पात्पूर्वमेव कर्तव्ये । ग्रहयज्ञस्तु पूर्वे सप्त दिनमध्ये दशदिनमध्य एव वा कर्तव्यः । अत्र गौर्यादिमातृका गणपत्यादयश्च वंशपात्रोपरि वस्त्रं प्रसार्य तत्र संस्थाध्याः ।
I
ततो यथाचारमाश्रादिप्रशस्त वृक्षपर्णवेष्टिता दूर्वाः शमीशाखाः सूत्रेण थोडा वेष्टयेत् । तत्रैकत्र मुशलमेकत्र च्छुरिकाशस्त्रं मध्ये प्रक्षिप्य बेष्टनीयम् । तत्रस्ताः शाखापातृका बंशपात्रे निघाय तासु चतसृषूदव संस्थं नन्दिनीनलिनीमैत्रोमा नाममन्त्रेणाssवास तदुत्तरस्थमुशलगर्भायां पशुबर्धिनीं तदुत्तरस्थच्छुरिकाशस्त्रगर्भायां भगवतीं च नाममन्त्रेण (SSबाहयेत् ।
ततो वंशपात्रस्योचरतः स्थापिते सूक्ष्ममृन्मय कलशे यथाचारं तण्डुलपूर्णे हरिद्राखण्डलड्डू कपूगीफलयुते न्युब्जशरापहिते श्वेतचूर्णरञ्जिते मूत्रवेष्टिते गणानां त्वेति मन्त्रेणाविघ्नगणपतिमावाद्य नर्य प्रजामिति प्रतिष्ठाप्याऽऽसनाद्याचमनीयान्तानुपचारान्समर्थ स्वसमीपे ताम्रपात्रं निधाय तत्र ताः शाखा: संस्थाप्य भार्यया नीराजन सुगन्धितैलाभ्यङ्गयवारकहरिद्राद्युद्वर्तनोष्गोदक स्नानानि कारयित्वाऽऽपो हि ष्ठेति तिसृभिः संस्थाप्याssचमनीयं दत्त्वा ताः शाखामातृका वंशपात्रे पूर्ववन्निधाय वस्त्रादिपुष्पान्तानुपचारान्समर्प्य दधिक्राव्णेति दध्ना काण्डाकाण्डादिति दूर्वाभिश्राभ्यर्च्य धूपाद्युपचारान्समर्थ
मन्त्रहीन क्रियाहीनं भक्तिहीनं च देवताः । यत्पूजनं कृमिदं परिपूर्ण तदस्तु मे ॥