Page Text
________________
४५
प्रथम प्रकरणम्। स्थूलो देहो जनिमृतियुतो भौतिका नायमात्मा
गौरश्यामप्रभृतिकलनासंश्रयः कर्मवश्यः । नानासंज्ञाविषय उदिनः काष्ठलोष्ठादिवद्योऽचिद्रूपाऽसावहमिति मतेर्गोचराहः कथं स्यात् ॥३६॥
एवं सफलं ससाधनं तत्त्वज्ञानं भगवत्प्रसादाद्भगवद्भक्तानामनायासेन भवतीति प्रदर्येदानों मोक्षस्य वाक्यार्थज्ञानाधीनत्वात्, तस्य च पदार्थज्ञानाधीनत्वात्, तदर्थ त्वंपदार्थशोधनमारभते । तत्र तावद्देहात्मवादिना मन्यन्ते--अहमित्यनुभवे देह एव प्रथते, न देहान्तर्वर्त्यन्यः, कुण्ड इव बदराणि, अत एव स्थूलो गारो गच्छामीच्छामि जानामि विभेमीत्यापण्डितपामरं स्थौल्यगौरतेच्छाज्ञानादेः सामानाधिकरण्यानुभवः । नहि धर्मिभेदे धर्माणां सामानाधिकरण्यानुभवः । नहि भवति मधुरं कुण्ड कम्बुग्रावा दिमन्ति बदराणीति। लोहितः स्फटिक इति धीस्तु स्फटिकलोहितद्रव्ययोः पृथककरणे बाध्यते । न च 'नाहं मनुष्यः' इति कस्यचिद्बाध्यप्रत्ययोऽस्ति, विदुषामपि गच्छामि तिष्ठामि ब्राह्मणोऽहं मनुष्याऽहमित्याद्यनुभवात् । यद्यपि समस्तेषु व्यस्तेषु पृथिव्यादिषु न चैतन्यं दृष्टम, तथापि कायाकारपरिणतेषु भविष्यति मदिराकारपरिणतेष्विव किण्वादिषु मदशक्तिः । खदिरचूर्णादिसंवलितताम्बूले इव च रागादयः ! देहाधीनोपलम्भनियमाञ्च ज्ञानाईदेहधर्मत्वम् । तथा चाहुः 'चैतन्यविशिष्टः काय: पुरुषः' इति तेषामन्यधर्मत्वे दृष्टहानिरदृष्टकल्पना च स्यादिति देह एवात्मेति तान् द्वाभ्यां निराकरिष्यन्नादौ जडत्वादिभितुभिर्देहेऽहंप्रत्ययायोग्यताञ्च प्रदर्शयन् स्थूलदेहात्वंपदार्थ विवेचयति-स्थूल इति । जनिमृतियुत इति । प्रागभावप्रध्वंसयो: प्रतियोगी भूतविकारोऽयं प्रत्यक्षमानसिद्धः स्थूलो देह आत्मा न भवति, गौरश्यामादिकलनासंश्रयत्वात् । जन्मारभ्य गौरत्वादे नापरिणामोपलम्भात् न स्थायि
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034588 |
| Book Title | Pratyek Tattva Chintamani |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sadanand Vidvat |
| Publisher | Achyut Granthmala |
| Publication Year | 1932 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |