Prachin Bharat Varsh Bhag 05

SR No.: 034581
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1941
Total Pages: 436
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 25 MB

Page 98

-
---
[૭૪]
રાજાઓની ઓળખમાં પડતી મુશ્કેલીઓ વિશે
[ અષ્ટમ ખંડ
come from Western India=Iધપતિઓના બાદ, તેઓને હડી જઈ તુંગભદ્રાનદીની આસપાસ સર્વ સિક્કાઓ પૂર્વહિંદમાં અમરાવતીની આસપાસ- વસવાની જરૂર પડી હતી. તે સમયે ત્યાં રાજગાદીની માંથી જ મળી આવે છે જ્યારે તીર અને કામઠાવાળા સ્થાપના કરવી પડી હતી. સઘળા સિકાઓ પશ્ચિમ હિંદમાંથી મળી આવે છે.” આખી ચર્ચાને સાર એ થયો કે, આંધ્રપતિના આમાંના બીજ શબ્દો ઉપર ટીકા કરવાનો અવકાશ લગભગ ૭૦૦ વર્ષ જેટલા દીર્ધ રાજ અમલમાં, ગાદીનાં નથી. પરંતુ એટલું સાફ જણાય છે કે અમરાવતી સ્થાન તરીકે મુખ્યપણે ત્રણ સ્થાને જ હિસ્સો પુરાવ્યા નગર હિંદના પૂર્વ ભાગમાં આવ્યું છે અને ત્યાં છે. શરૂઆતમાં પિઠ (પૈઠણ), તે બાદ વરંગુલ-અમઆગળથી આંધપતિઓના સિક્કા મળી આવે છે રાવતી, અને છેવટે વિજયનગર; તેમાં પૈઠ અને અમરાએટલે આ નગર તેમના રાજઅમલમાં મહત્ત્વને વતીએ સામ્રાજ્યની જાહેજલાલીના પલટા પ્રમાણે ભાગ ભજવી રહ્યું હતું.
રાજપાટનું સ્વરૂપ પણ બદલાવ્યા કર્યું હશે તેવું સમજાય આ કથનથી અમરાવતીના સ્થાને સંબંધી આપણી છે, જ્યારે વિજ્યનગરે તે માત્ર આથમતી દશામાં જ માન્યતાને સમર્થન મળતું કહી શકાશે. પરંતુ તે પિતાનું જીવન પૂરું કર્યું લાગે છે. કેટલો કાળ સુધી રાજનગર તરીકે ટકી રહેવા પામ્યું ભારતીય ઇતિહાસના પટ પર અનેક રાજવંશીઓ હતું તેના સમય પરત્વેનો જ તફાવત છે. તેમના મત થઈ ગયા છે. પરંતુ આ સતવહનવંશીઓમાંને કયા પ્રમાણે નહપાના સમય બાદ એટલે ઈ. સ. પૂ.
સજા કેટલામો હશે અને તેને ૧૧૪ના અરસામાં અમરાવતી નગરે રાજગાદી લઈ રાજાઓની ઓળ- અને બીજાને શો સંબંધ હશે તે જેવામાં આવી હતી જ્યારે આપણું મને મહાનંદના ખમાં પડતી શેધી કાઢવું જેટલું મુશ્કેલ બની સમયે ઈ. સ. પૂ. ૪૧૫ના અરસામાં કે છેવટે સમ્રાટ મુકેલી રહ્યું છે તેટલું કોઈ અન્યવંશી બિંદુસારના રાજ્ય અમલે ઈ. સ. પૂ. ૩૪૭ની વિશે રાજાઓના સંબંધમાં બન્યું નથી. આસપાસના સમયથી તેમની ગાદી આ સ્થાને
તેનાં બે ત્રણ મુખ્ય કારણ છે. આવ્યાનું સમજાયું છે. આ બે માન્યતામાં કઈ એક તે આ રાજાઓએ જે શિલાલેખો કોતરાવ્યા વિશેષ વજનદાર છે તે વિષય અત્યારે અસ્થાને છે. છે કે સિકાઓ બનાવરાવ્યા છે તેમાં સર્વેએ પિતાનું પરંતુ આગળ ઉપર, આંધ્રપતિએનું વૃત્તાંત લખતી વ્યક્તિયુક્ત નામ જ આપેલ નથી. જ્યાં જુઓ ત્યાં, વખતે તેની ચર્ચા જરૂર કરવામાં આવશે.
પોતાની જનેતાના ગોત્રની જ માત્ર ઓળખ આપીને ' હવે સવાલ એ રહે છે કે, વરસુલ રાજનગર અને બહ તે તે સાથે પિતાના વશની ઓળખ જે હતું કે અમરાવતી ઉર્ફે બેન્નાતટનગર રાજપાટ હતું. સતવહન કે શાતકરણિ તરીકે નેધાઈ છે તે શબ્દના બનાં સ્થાન જોતાં બન્ને તે કાર્ય માટે લાયક છે. નામનો ઉલ્લેખ કરી બતાવીને આપી છે; જેમકે વરંગુલની તરફેણ કે વિરૂદ્ધ જનારી કોઈ દલીલ કે ગૌતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રી, વશિષ્ઠપુત્ર યજ્ઞશ્રી, ઈ. ઈ. અથવા * પુરાવા અમારી પાસે નથી એટલે તે બાબતમાં વિશેષ તેથી વિશેષ ઓળખ કયાંક અપાઈ હેય તે ગૌતમીપુત્ર બોલવા જેવું રહેતું નથી.
યજ્ઞશ્રી શાતકરણી; જ્યારે રડવ્યાખડવા એકાદ બે | વિજયનગર બાબતમાં જણાવવાનું કે, આંધ કિસ્સામાં તેઓએ પોતાની ઓળખ આપવા માટે કઈક સામ્રાજ્યની જ્યારથી પડતી આવવા માંડી હતી-- પ્રકારનું ઉપનામ કે બિરૂદ જોડી બતાવ્યું છે, જેમકે એટલે કે અવંતિપતિ ચણ અને તેના પૌત્ર રૂદ્રદામને વિવિયકરસ અને પુલુમાવી સાતકરણિ. પરંતુ આ આંધ્રપતિઓ પાસેથી દક્ષિણને ઘણે ભાગ છતી વાચકવૃંદ સમજી શકશે કે, ૩૫-૪૦ જેટલાં પુરૂષ લીધે હતા ત્યારથી, એટલે કે તે વંશના સત્તાવીશમાં આવાં સામાન્ય વિશેષણો કે શબ્દો વડે એકબીજાથી નૃપતિ પુલોમાવી ત્રીજાના સમયથી અને ઈ. સ. ૧૪૩ નિશ્ચયપણે પારખી કાઢવા અતિકઠિન કાર્ય છે. આ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat