________________
તુતીય પરિચ્છેદ ]
આંઘભૂાને ઇતિહાસ the same caste as the Andhrass) જ તેની વપરાશ થયેલી જણાય છે એટલે કલ્પના આંધ્રની જાતિના જ કહીને સંબોધ્યા છે; એટલે કે થાય છે કે, તે બન્નેને (આંધ્રભત્યા અને પુરાણોને) આંધજાતિ પણ જદી અને શતવહન પણ જુદા. કાંઈક સંબંધ હૈ જોઈએ. પુરાણાની અથવા તો (૨) The Bhagvat calls them Vrashal અર્વાચીન વૈદિકગ્ર દૈની રચના ઈ. સ.ના ત્રીજ ચેાથા or Sudra ભાગવતમાં તેમને વૃષલ અથવા દ્ધ સૈકામાં થયાનું સામાન્ય રીતે મનાય છે. પરંતુ તે તરીકે સંબોધેલ છે અને વિષ્ણુ પુરાણમાં બલિપુછક પૂર્વે પણ તેના આધાર અને કીતિને ઉજવળીત કર(શ્રીમુખને) કહેવામાં આવ્યો છે.૪૪ આ વૃષલ શબ્દ નારા અનેક મહર્ષિઓ અને આચાર્યો થઈ ગયો છે ૫. ચાણયે ખરી રીતે કેવા ભાવાર્થમાં વાપર્યો હતો જેમાંના એક પતંજલી મહાભાષ્યકાર વિશ્વવિખ્યાત તે આપણે મૌર્ય ચંદ્રગુપ્તને જીવન વૃત્તાંત લખતાં મનાય છે. તેમના સમય માટે વિદ્વાનનાં મંતવ્યમાં કહી ગયા છીએ. (જુઓ પુ. ૨. પૃ. ૧૪૦ તથા ૧૭૧) ભિન્ન મત છે પણ આપણે સાબિત કરી ગયા છીએ તેમજ બલિપુચ્છક પણ લગભગ તેવાજ ભાવાર્થમાં (જુઓ પુ. ૩માં શુંગવંશની હકીકત) કે તેમનું વપરાતે દેખાય છે. શોધનકાર્યમાં મંડી રહેનારને. અસ્તિત્વ ઈ. સ. પૂર્વની બીજી શતાબ્દીમાં મૂકી શકાય આટલી માહિતી કદાચ ઉપયોગી થાય એવા આશયથી છે. આ પતંજલી મહાત્માએ વૈદિકમતાનુયાયી અને જણાવી દીધી છે.
તેના પ્રચારક તરીકે જબરદસ્ત નામના મેળવેલ ઉપરમાં પૃ. ૧૭થી આગળ, આંધ્રભાત્યા શબ્દને કહેવાય છે. તે હકીકત અત્ર આપણે સિદ્ધ કરી બતા- * અર્થ સમજાવવામાં આવ્યો છે, કે જેમાં કેટલાક વવાની છે. તે ઉપરથી એમ પણ બતાવી શકાશે કે
વિધાનો તેના અને શબ્દોને તેમણે તે સમયની ધાર્મિક ક્રાંતિમાં જેમ અનુપમ કાળા આંધ્રભુને છૂટા પાડી, બહુત્રિહિસમાસના પુરાવ્યા છે તેમ રાજકીય ક્રાંતિમાં પણ નાને સને ઇતિહાસ રૂપમાં અર્થ એસારવાના મતવાળા ભાગ ભજવ્યો નથી. એટલે તેમની કેટિના અન્ય
થયા છે, તે પ્રમાણે યથાર્થ નથી મહાપુરૂષે સાથે તુલના કરવાનું બની શકે તે હેતુથી પરંતુ તત્વાર્થસમાસરૂપે તે હેઈ, આંધ્રભત્યાં તેમના જીવનની કાંઈક ઝાંખી કરાવવી ઉપયોગી એટલે આંધ્રવંશી રાજાઓ પોતે જ અન્ય ભૂપતિઓના થઈ પડશે. ખડિયા હતા એ ભાવાર્થમાં તે શબ્દનો ઉપયોગ કરાતા તેમને જન્મ દક્ષિણહિંદમાં ગોદાવરી અને કૃષ્ણ આવ્યો છે. આ વ્યાખ્યા પ્રમાણે આ વંશમાં કયા નદીના મૂળ પાસેના પ્રદેશમાં થયો હોવાથી તેમને ક્યા રાજાઓ આંધ્રભુત્યા તરીકે ઓળખાવાયા છે તે દક્ષિણ હિંદવાસી કહી શકાશે. પિતે ઉમરે પહોંચી, હકીકતમાં ઉતરવા પહેલાં આ શબ્દને લગતો અન્ય કાંઈક પ્રભાવ પાડવા જેવી શક્તિ ધરાવતા થયો તે ઈતિહાસ જાણી લેવાની જરૂર છે.
વખતે દક્ષિણહિંદ ઉપર, આંધ્રુવંશી સાતમા રાજાનું એટલું તે ચોક્કસ જણાયું છે કે, કોઈ પ્રાચીન ને ઉત્તરહિંદમાં એટલે અવંતિ ઉપર મૌર્યવંશી સાર્વભૌમ ઇતિહાસકારોએ તેમજ જેન કે બૌદ્ધગ્રંથમાં આ સમ્રાટ મહારાજા પ્રિયદર્શિનનું રાજ્ય ચાલી રહ્યું હતું. શબ્દનો પ્રયોગ કર્યાનું નજરે પડતું નથી. કેવળ પુરાણોમાં તેણે આંદ્રવંશી સાતમાં રાજા શાતકરણિને કલિગભૂમિ
વખત
(૪૨) મજકુર પુસ્તક પૃ. ૨૩માં આ શબ્દો છે જયારે કરેલ વાક્ય; ઉપરાંત ભાગવત સધ ૧૨, અધ્યાય ૧, આપણે આને અર્થ બીજી રીતે કરી બતાવ્યો છે (જુઓ લોક ૨૦ હયરમાં ૫. ૪૮).
(૪૪) વિષ્ણુપુરાણ, ચોથે અંશ, ૨૪મે અધ્યાય, (૪૩) ભા. પ્રા. રાજવંશ પૃ. ૨, પૃ. ૧૫૬ તથા જુઓ ૪૪ ૩. ૫રમાં પૂ. ૪૦માં કા, . ૨. ના ૫.૬૪માંથી અવતરણ (૪૫) જુઓ ૫. ૪૦ ઉપર આપેલી વંશાવળી.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com